Nhau tiền đạo ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe mẹ và bé?

Nhau tiền đạo khi mang thai cùng các dấu hiệu và cách xử lý kịp thời có thể được xem là tình trạng khá nguy hiểm gây nguy hại cho sức khỏe của người mẹ lẫn trẻ trong bụng. Nếu không được biết trước về các dấu hiệu, cũng như phương pháp phát hiện kịp thời, thì sẽ không tìm ra được hướng giải quyết cùng cách xử lý kịp thời và sẽ làm ảnh hưởng tới quá trình mang thai.

Nhau tiền đạo là tình trạng nhau thai không bám được hoàn toàn ở mặt trước và sau đáy tử cung như bình thường mà 1 phần, hoặc toàn bộ bánh nhau bám vào đoạn dưới tử cung.

Nhau tiền đạo có thể gây ra chảy máu trong 3 tháng cuối của thai kỳ, trong chuyển dạ và sau sinh, đồng thời gây ra tình trạng đẻ khó hoặc ngôi thai bình chỉnh không tốt, tình trạng này sẽ làm ảnh hưởng tới cả sức khỏe của mẹ và con.

Tùy theo vị trí mép nhau so với lỗ trong cổ tử cung mà có các hình thái nhau tiền đạo khác nhau:

Nhau bám thấp

Phần lớn bánh nhau bám vào thân tử cung, chỉ có 1 phần bánh nhau bám vào đoạn dưới tử cung, nhưng mép nhau chưa ăn lan tới lỗ trong cổ tử cung. Nhau bám thấp ít có biểu hiện ra ngoài, ít gây ra chảy máu hoặc chỉ làm chảy máu nhẹ, thường gây ra vỡ ối sớm.

Nhau bám bên

Phần lớn bánh nhau bám vào đoạn dưới, nhưng bờ của bánh nhau chưa đến lỗ trong cổ tử cung, loại này chảy máu nhẹ và tái phát trong quá trình có thai. Từ mép bánh nhau đến chỗ rách màng ối để thai ra < 10cm.

Nhau bám mép

Còn gọi là nhau bám bờ, bờ của bánh nhau nằm sát mép lỗ ở trong cổ tử cung, loại này chảy máu nhiều. Khi chuyển dạ, cổ tử cung mở, sờ thấy mép bánh nhau.

Nhau tiền đạo bán trung tâm hay còn gọi là nhau tiền đạo trung tâm không hoàn toàn

Khi cổ tử cung mở hết, 1 phần nhau che lỗ trong cổ tử cung, có thể sờ thấy màng ối và thấy múi nhau. Loại này gây ra chảy máu rất nhiều và cản trở đường thai ra.

Nhau tiền đạo trung tâm hoàn toàn

Bánh nhau che kín toàn bộ lỗ ở trong cổ tử cung. Thăm khám âm đạo chỉ thấy tổ chức nhau, không thấy màng nhau. Loại này chảy máu dữ dội và cần phẫu thuật kể cả phải bỏ con nhằm cứu tính mạng của mẹ.

Nguyên nhân chính xác gây ra nhau tiền đạo chưa rõ. Tuy nhiên, thường gặp nhau tiền đạo ở các sản phụ:

• Lớn tuổi: 1% đối với sản phụ ở trên 35 tuổi.
• Đa sản: 1/179 (0,56%) trường hợp bị nhau tiền đạo đối với sản phụ sinh ba lần; 2,2% bị nhau tiền đạo đối với sản phụ sinh > 5 lần.
• Tiền sử nạo phá thai và sảy thai.

• Tử cung có vết sẹo mổ cũ.
• Tiền sử bị viêm nhiễm tử cung.
• Do thai phụ sử dụng thuốc lá hay hít phải khói thuốc lá trong thời kì mang thai.
• Tử cung dị dạng.
• Nhau tiền đạo kết hợp cùng với nhau cài răng lược. Tần suất nhau tiền đạo kết hợp với nhau cài răng lược tăng theo số lần mổ để lấy thai.

• Xuất huyết âm đạo là triệu chứng chính, thường diễn ra trong ba tháng cuối của thai kỳ, với đặc tính là xảy ra 1 cách đột ngột, không nguyên nhân, không triệu chứng báo trước và không kèm theo đau bụng, máu chảy ra đỏ tươi sau khi ra ngoài có đông thành cục máu.
• Lượng máu thường sẽ ít trong lần đầu và ngưng tự nhiên, nhưng sau đó lại tái phát nhiều lần và ở các lần sau khuynh hướng máu mất càng ngày càng nhiều hơn.
• Trong 1 số trường hợp đặc biệt, bánh nhau bám gần lỗ trong cổ tử cung không chảy máu cho tới khi nào chuyển dạ mới chảy máu từ ít đến ồ ạt.

Nguồn gốc máu chảy trong nhau tiền đạo là máu từ người mẹ, từ các xoang tĩnh mạch (hồ máu) ở bánh nhau.

Nếu các mẹ phát hiện ra nhau tiền đạo và bị ra huyết âm đạo thì cần vào bệnh viện có khoa sản gần nhất để được chữa trị.

Tùy theo mức độ ra huyết và sự trưởng thành của thai nhi mà bác sĩ sẽ đưa quyết định nên làm gì: chấm dứt thai kỳ hoặc dưỡng thai thêm.

• Nếu được dưỡng thai thêm: thai phụ cần nằm nghỉ tuyệt đối ở trên giường và ăn uống bổ dưỡng.
• Nếu không ra huyết âm đạo và thai nhi còn non tháng: hạn chế đi lại, tránh đi chơi xa, nghỉ ngơi, không làm việc nặng và kiêng giao hợp.
• Không ra huyết âm đạo và thai >= 37 tuần: vào bệnh viện có khoa sản để theo dõi và tư vấn của bác sĩ.

Đối với mẹ

• Do gây chảy máu lặp đi lặp lại nên nhau tiền đạo có thể khiến cho thai phụ bị thiếu máu, chảy máu trong 1 thời gian dài và thậm chí gây sốc cho người mẹ. Vì tử cung bị co nên thường xảy ra việc xuất huyết sau sinh. Ngoài ra, nhau tiền đạo bám gần cổ tử sung, sau khi sinh bị bóc tách khiến cho cổ tử cung bị hở, vi khuẩn xâm nhập vào làm cho bề mặt âm đạo dễ dẫn tới nhiễm trùng.
• Đối với trường hợp nhau tiền đạo chỉ bám thấp không cản trở lối ra của thai hoặc là nếu bánh rau sát với cổ tử cung hoặc che 1 phần thì sản phụ có thể nghỉ tại giường để theo dõi, cần đi lại ít và tránh quan hệ.
• Trong trường hợp sản phụ ra máu nhiều cần đến bệnh viện phụ sản để được theo dõi, chăm sóc. Các nguy cơ lớn có thể gặp tình huống này bao gồm băng huyết, choáng, làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, tạo thành máu cục, nếu như mất nhiều cần phải truyền máu và có thể can thiệp phẫu thuật trong trường hợp cần thiết.
• Trong trường hợp chẩn đoán nhau tiền đạo trung tâm, thai phụ sẽ được chỉ định mổ để lấy thai nhằm phòng ngừa nguy hiểm cho sản phụ và thai nhi.

Đối với em bé

• Nhau tiền đạo chủ yếu gây ra chảy máu ở cuối thai kỳ, thai phụ dễ bị sinh non. Do mẹ bị thiếu máu vì ra huyết nhiều nên thai nhi sẽ dễ suy dinh dưỡng, suy thai. Khi mẹ bị ra huyết nhiều, để cứu mẹ nên các bác sĩ phải mổ lấy thai sớm không kể tới thai đủ tháng hay chưa. Khi đó khả năng thai non tháng rất cao và trẻ dễ bị suy hô hấp.
• Ngoài ra, vì bánh nhau nằm ở phần dưới tử cung khiến cho thai nhi khó xoay đầu xuống cho nên dễ dẫn tới ngôi bất thường: ngôi mông hoặc ngôi ngang.
• Những ca tai biến này vừa đe dọa nghiêm trọng tới tính mạng của sản phụ và thai nhi vừa là thách thức đối với việc chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, xử trí kịp thời sẽ cứu được sản phụ và thai nhi tránh khỏi các tai biến đáng lo này.

Những sản phụ có nhau tiền đạo thường được theo dõi sát, được hẹn nhập viện sớm trước khi có chuyển dạ và khả năng phải mổ cấp cứu để cứu mẹ và con.

Hướng xử trí tùy thuộc vào tuổi thai, mức độ chảy máu ra nhiều hay ít, đã có chuyển dạ hay là chưa.

Biện pháp cụ thể tuỳ thuộc vào mức độ xóa mở cổ tử cung cùng mức độ chảy máu:

• Nếu cổ tử cung đã mở tầm 6 – 7cm, đầu xuống thấp, ra máu ít và không có bất xứng đầu chậu hay không có nguyên nhân gây ra đẻ khó khác, có thể sản phụ sẽ cần phải được bác sĩ theo dõi 1 cách chặt chẽ.
• Nếu cổ tử cung chưa thuận lợi, tiên lượng thời gian của cuộc chuyển dạ còn kéo dài khi mà sản phụ đang ra máu nhiều thì bác sĩ sẽ quyết định mổ để đưa trẻ ra ngoài sớm, tránh các nguy hiểm cho mẹ và bé.
• Nếu những phương pháp bảo tồn trên thất bại, máu vẫn chảy nhiều hoặc là với sản phụ có nhau tiền đạo bám mặt trước tại vị trí đường rạch lấy thai lần trước, thì rất có khả năng kèm theo nhau cài răng lược cần phải cắt tử cung.

Xem thêm:

• Biến chứng nguy hiểm khi mang thai: Nhau tiền đạo
• Chăm sóc thai phụ bị nhau tiền đạo như thế nào?