Nguyên nhân và cách xử trí, chăm sóc trẻ bị viêm mũi

Viêm mũi là bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ, nhất là khi trời lạnh. Trẻ bị viêm mũi nếu không được điều trị tích cực thì có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, viêm cầu thận cấp... Dưới đây là nguyên nhân và cách xử trí, chăm sóc trẻ viêm mũi mà phụ huynh nên biết.

Viêm mũi là tình trạng viêm lớp niêm mạc của hốc mũi và vùng họng mũi. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ trong độ tuổi từ 6 tháng đến 8 tuổi. Về cơ chế gây bệnh, khi trẻ hít thở không khí từ ngoài vào để cung cấp oxy cho cơ thể thì cũng hít luôn những tác nhân gây bệnh. Do sức đề kháng kém nên những tác nhân này dễ dàng bùng phát thành bệnh với nhiều triệu chứng khiến trẻ khó chịu.

Trẻ có thể bị viêm mũi quanh năm nhưng thời tiết giao mùa, trời chuyển lạnh, chênh lệch nhiệt độ giữa ban ngày và ban đêm lớn sẽ khiến trẻ dễ bị viêm mũi hơn. Bệnh thường tái phát nhiều lần khiến trẻ bị viêm mũi kéo dài. Trong đó, các bé dưới 3 tuổi có thể bị viêm mũi từ 4 - 6 lần trong năm. Tần suất bệnh còn tăng trong thời kỳ bé đi nhà trẻ, mẫu giáo, mới cai sữa, thay đổi chế độ ăn.

Ngoài ra, việc tiếp xúc với các dị nguyên gây dị ứng như: phấn hoa, lông chó mèo, khói thuốc, bụi bẩn, ẩm mốc hay mắc các bệnh lý về đường hô hấp như viêm họng, viêm phế quản, viêm amidan... đều có thể gây kích thích niêm mạc mũi và hình thành bệnh viêm mũi.

Nếu không phát hiện trẻ bị viêm mũi kịp thời và điều trị dứt điểm, bệnh sẽ tái phát nhiều lần dẫn đến nhiều biến chứng như viêm phổi, viêm tai, viêm tai giữa cấp, viêm xoang cấp, viêm cầu thận.

Khi trẻ bị viêm mũi sẽ có một số biểu hiện ra bên ngoài. Tùy mức độ nặng nhẹ mà các biểu hiện sẽ rõ ràng hoặc có phần mờ nhạt. Tuy nhiên, các mẹ nên thận trọng khi bé có những triệu chứng sau:

• Ngứa mũi: Đây là triệu chứng đầu tiên xuất hiện ở trẻ bị viêm mũi. Triệu chứng ngứa từng cơn này do di nguyên và yếu tố bảo vệ gây ra. Ngoài ra, do phần niêm mạc mũi bị kích ứng nên trẻ cũng có thể bị hắt xì hơi nhiều lần.
• Bị sốt: Nếu bệnh nhẹ, trẻ sẽ có thể bị sốt, sốt đột ngột tầm 37,5 độ C. Tuy nhiên, nếu bị bội nhiễm thì cơn sốt sẽ tăng nặng, có thể lên đến 39 – 40 độ C, kéo dài trong 2 – 3 ngày.
• Ngạt mũi, chảy nước mũi: Viêm mũi cũng có thể khiến trẻ bị ngạt mũi, chảy nước mũi trong hoặc nước mũi nhầy.
• Các triệu chứng khác: Khi bị viêm mũi thì trẻ còn có thể gặp các triệu chứng khác như bứt rứt, quấy khóc, kém ăn, có thể kèm theo nôn mửa hoặc tiêu chảy kéo dài 2 – 3 ngày.

Nếu các triệu chứng viêm mũi ở trẻ nhỏ trên kéo dài trên 7 ngày thì phụ huynh cần đề phòng những biến chứng của bệnh viêm mũi.

Khi trẻ bị viêm mũi thì ngoài việc đưa trẻ đi khám để uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ Nhi khoa thì cha mẹ cũng cần lưu ý đến việc chăm sóc, cung cấp dinh dưỡng cho trẻ.

• Nếu trẻ bị viêm mũi nhẹ, chỉ hơi ngạt mũi, dịch mũi còn lỏng thì có thể lau rửa mũi cho trẻ ngay bằng khăn mềm.
• Trong trường hợp dịch mũi đã đặc, có rỉ mũi thì nên nhỏ 2 – 3 giọt nước muối sinh lý 0,9%, vào mỗi bên mũi. Đợi một lúc cho nước muối ngấm, làm mềm rỉ mũi, loãng dịch mũi thì hướng dẫn để bé xì ra. Nên làm ngày 3 - 4 lần để mũi bé được thông thoáng hơn.
• Trường hợp trẻ bị viêm mũi nặng, dịch mũi quá nhiều và đặc thì có thể mua dụng cụ hút mũi về để hút cho trẻ. Tuy nhiên, cha mẹ cần ghi nhớ không nên lạm dụng dụng cụ hút mũi vì cách này sẽ gây tổn thương vùng niêm mạc mũi. Đặc biệt, cũng tuyệt đối không dùng miệng người lớn để trực tiếp hút mũi dãi cho trẻ nhỏ.
• Khi đang ở bên ngoài, không có khăn, nước muối để làm sạch mũi cho trẻ thì nên dùng khăn giấy mềm lau sạch mũi dãi rồi vứt bỏ ngay sau khi sử dụng. Không nên dùng khăn xô vì nếu sau khi lau mũi dãi không thay khăn mới, dùng lại khăn cũ thì vi khuẩn/ vi rút trên khăn có thể khiến bệnh của trẻ nặng hơn.
• Nếu trẻ bị sốt cao trên 38 độ C thì cần tiến hành hạ sốt bằng cách cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của thầy thuốc và đắp khăn mát lên trán, lau mát (lấy khăn bông nhúng vào nước ấm bằng thân nhiệt của trẻ rồi vắt kiệt để đắp lên trán hoặc lau khắp người trẻ).
• Cần phải theo dõi nhiệt độ cơ thể trẻ thường xuyên, cho trẻ mặc quần áo mỏng, thoáng. Nơi trẻ nằm cần thoáng nhưng tránh gió lùa. Đồng thời, chú ý cho trẻ uống nhiều nước vì sốt có thể làm mất nước.
• Nên cho trẻ ăn những thức ăn mềm, dễ tiêu, dễ nuốt và giàu dinh dưỡng. Tốt nhất là chia thành nhiều bữa ăn trong ngày để số lượng mỗi bữa ít hơn bình thường. Không nên ép trẻ ăn hết phần thức ăn mà cha mẹ chuẩn bị.

Nếu trẻ bị viêm mũi bỗng nhiên thấy sốt cao thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được khám, điều trị và phòng ngừa biến chứng.

Xem thêm:

• Cách chăm sóc trẻ bị viêm mũi họng cấp tránh biến chứng nặng
• Nhận biết trẻ bị viêm mũi bằng cách nào?