Nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa là một bệnh lý da liễu gây khó chịu, ngứa ngáy cho người bệnh mỗi khi nó bùng phát, nhất là khi thời tiết chuyển lạnh, không khí hanh khô. Đây là một bệnh dai dẳng và thường tiến triển mãn tính. Hiểu rõ về các triệu chứng, cách điều trị cũng như phòng ngừa bệnh tái phát là rất cần thiết. Mời bạn đọc cùng Vicare tìm hiểu về bệnh viêm da cơ địa qua bài viết sau đây.

Viêm da cơ địa (Atopic dermatitis) là một bệnh lý da liễu mạn tính, tiến triển theo từng đợt. Bệnh thường bắt đầu ở trẻ nhỏ với đặc điểm đầu tiên là ngứa và xuất hiện các tổn thương dạng chàm. Bệnh thường gặp ở người có tiền sử bản thân hoặc thân nhân trong gia mắc bệnh liên quan đến dị ứng như: bệnh hen suyễn, viêm mũi dị ứng, viêm xoang dị ứng, thường xuyên bị sẩn ngứa, dị ứng với một hoặc nhiều loại thuốc nào đó, nổi mày đay...

Nguyên nhân từ môi trường:

• Môi trường sống bị ô nhiễm (đất, nước, không khí...)
• Thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân dị ứng: bụi nhà, lông vật nuôi, bụi từ quần áo, bụi bám trên đồ dùng gia đình...
• Bệnh viêm da cơ địa có liên quan giữa anh chị em ruột với nhau. Mối liên hệ này thường gặp hơn so với con cái với bố mẹ ruột, có thể là do môi trường sống từ thời ấu thơ của anh chị em ruột thường giống nhau.

Nguyên nhân di truyền

Cho đến nay, viêm da cơ địa vẫn chưa xác định rõ do gen nào quy định. Tuy nhiên theo các thống kê, có đến 60% cha hoặc mẹ bị bệnh sẽ có con mắc bệnh này, trường hợp cả bố và mẹ đều mắc bệnh thì tỉ lệ sẽ lên đến 80% cho những đứa con.

Đối với trẻ nhũ nhi (trẻ bú mẹ)

• Viêm da cơ địa thường khởi phát sớm trong khoảng 3 tuần sau sinh, triệu chứng cấp tính với các đám đỏ trên bề mặt da, khiến trẻ bị ngứa. Sau đó từ từ xuất hiện những mụn nước nông, rất dễ vỡ làm chảy dịch tiết bên trong và đóng vảy, các hạch ở vùng lân cận vị trí bị tổn thương sưng to, nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn.
• Vị trí hay gặp tình trạng viêm da cơ địa nhất là ở hai má. Ngoài ra còn có thể gặp ở da đầu, trán, cổ, thân người, mặt dưới tay hoặc chân. Đến độ tuổi trẻ biết bò, các tổn thương do viêm da cơ địa có thể xuất hiện ở đầu gối. Thông thường không tìm thấy tổn thương ở vùng trẻ mặc tã lót.
• Nguyên nhân có thể là do tình trạng dị ứng thức ăn như sữa, các loại hải sản, thịt bò, thịt gà... Ngừng ăn các tác nhân gây dị ứng thì bệnh giảm rõ rệt.
• Viêm da cơ địa rất dễ tái phát, đây là bệnh mạn tính và và thường rất nhạy cảm với các các thay đổi như nhiễm trùng, trẻ mọc răng, sau khi đi tiêm chủng, thay đổi thời tiết hoặc môi trường sống.
• Đa số các trường hợp viêm da cơ địa sẽ tự khỏi khi trẻ được 18 - 24 tháng.

Đối với trẻ em

• Thông thường là do viêm da cơ địa từ lúc còn là trẻ nhũ nhi chuyển sang.
• Các triệu chứng bệnh gồm: nổi sẩn đỏ, xuất hiện các vết trợt, da dày lên, các mụn nước tập trung một chỗ hoặc lan tỏa cấp tính kèm theo nhiễm khuẩn.
• Vị trí hay gặp viêm da cơ địa ở trẻ em là: mặt sau đầu gối, nếp gấp ở khuỷu tay, mi mắt, hai bên cổ của trẻ (ở cổ có sạm da mạng lưới), cẳng tay, ít khi ở mặt duỗi tay chân.
• Viêm da cơ địa sẽ trở nên cấp tính khi trẻ tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như: lông vật nuôi, quần áo làm từ len, dạ...
• Tổn thương trên 50% diện tích da thường khiến trẻ bị suy dinh dưỡng.
• Một nửa số trẻ mắc bệnh sẽ tự khỏi khi trẻ được 10 tuổi.

Đối với thanh thiếu niên và người lớn

• Triệu chứng viêm da cơ địa: nổi mụn nước, sẩn đỏ, xuất hiện những vùng da mỏng trên các mảng da dày, lichen hoá và ngứa ngáy khó chịu.
• Vị trí hay gặp là nếp gấp khuỷu tay, mặt sau đầu gối, rốn, cổ, vùng da quanh mắt. Khi bệnh lan rộng ra thì vùng tổn thương nặng nhất là tại các nếp gấp của cơ thể.
• Có từ 20 – 80% người bệnh gặp viêm da ở lòng bàn tay, bàn chân. Đây là dấu hiệu đầu tiên của bệnh viêm da cơ địa ở người lớn. Ngoài ra còn gặp viêm da quanh mi mắt và chàm ở vú.
• Các tác nhân dị ứng, môi trường và tâm lý của người mắc bệnh là những yếu tố ảnh hưởng đến sự tiến triển mạn tính.

Những triệu chứng khác

• Khô da: do bệnh làm tăng mất nước qua lớp biểu bì da.
• Xuất hiện tình trạng da cá, da ở lòng bàn tay/bàn chân dày lên, dày sừng ở nang lông, lông mi mọc thưa thớt.
• Viêm môi gây bong vảy trên môi.
• Các triệu chứng bệnh ở mắt và vùng quanh mắt gồm có: mi mắt dưới có thể xuất hiện 2 nếp gấp, tăng sắc tố da xung quanh mắt, viêm kết mạc tái diễn nhiều lần có thể gây lộn mi, đục thủy tinh thể...
• Có thể bắt gặp chứng da vẽ nổi màu trắng.

Biến chứng của bệnh

• Có khoảng 70% trẻ bị viêm da cơ địa sẽ tự khỏi bệnh khi lớn lên, 30% còn lại sẽ kéo dài dai dẳng.
• Có khoảng 30-50% người mắc viêm da cơ địa sẽ xuất hiện thêm bệnh dị ứng khác như: hen phế quản, viêm mũi dị ứng...

Nguyên tắc điều trị

• Sử dụng có thuốc chống khô da, thuốc làm dịu da.
• Chống nhiễm trùng tại vị trí tổn thương
• Chống viêm.

Phương pháp điều trị

Điều trị ngoài da

• Tắm mỗi ngày với nước ấm và xà phòng ít kiềm (độ pH nhỏ)
• Bôi thuốc Corticoid được dùng nhiều khi trị viêm da cơ địa.
  • Trẻ nhỏ: hydrocortison 1 – 2.5%.
  • Trẻ lớn và người lớn: desonide, clobetasone butyrate.
• Có thể sử dụng dùng thuốc mỡ kháng sinh hoặc thuốc mỡ corticoid kết hợp kháng sinh để
• chống nhiễm trùng.
• Đắp nơi tổn thương bằng: nước muối sinh lý 0.9%, dung dịch Jarish, thuốc tím 1/10.000.
• Làm ẩm da ở vùng da bị khô bằng: Urea 10%, petrolatum
• Thuốc mỡ Salicylate 5 - 10%, thuốc mỡ goudron, crysophanic, ichthyol... làm bong vảy.
• Thuốc ức chế miễn dịch tacrolimus 0,03 - 0,1% rất hiệu quả tuy nhiên khá đắt tiền và dễ gặp kích ứng da khi mới sử dụng sử dụng, gây giãn mạch.

Điều trị toàn thân

• Kháng histamin H1 để giảm ngứa: Chlorpheniramine 4mg (1-2 viên/ngày) hoặc Fexofenadine 180mg (1 viên/ngày) hoặc Cetirizin 10mg (1 viên/ngày).
• Kháng sinh chống nhiễm khuẩn thuộc nhóm cephalosporin thế hệ 1, một đợt uống từ 10 - 14 ngày.
• Thuốc Corticoid đường uống có thể được chỉ định nhưng chỉ sử dụng trong thời gian ngắn, vào đợt bệnh bùng phát nặng. Không uống corticoid kéo dài.
• Một số thuốc khác: cyclosporin, methotrexate.

• Giảm các tác nhân dị ứng gây kích thích phát bệnh bằng cách giữ phòng ngủ thoáng mát, hạn chế tiếp xúc với lông vật nuôi, quần áo làm từ len hoặc dạ, giữ nhà cửa sạch sẽ để giảm lượng bụi nhà, giảm căng thẳng áp lực, nên mặc quần áo làm từ vải cotton.
• Tắm mỗi ngày với nước ấm, không tắm nước quá nóng hoặc nước lạnh < 36°C. Chọn loại xà phòng hoặc sữa tắm ít kích ứng, độ pH thấp (khoảng 5.5 bằng với pH bề mặt da và ít tính tẩy rửa).
• Bôi thuốc dưỡng ẩm hoặc kem dưỡng da ngay khi vừa tắm xong và bôi thường xuyên khoảng 2 – 3 lần/ngày vào mùa đông.
• Duy trì độ độ ẩm không khí trong căn nhà.
• Đối với trẻ nhỏ bị viêm da cơ địa nặng, cần phải kiêng các loại thực phẩm là tác nhân gây dị ứng.

Xem thêm:

• Có chữa được viêm da cơ địa hay không?
• Mách bạn bác sĩ chữa viêm da cơ địa giỏi ở Hà Nội