Nếu có những dấu hiệu sau, hãy lưu ý vì con bạn có thể bị tự kỉ

Tự kỉ có nguồn gốc ở các giai đoạn phát triển rất sớm của não bộ. Tuy nhiên, những dấu hiệu và triệu chứng rõ ràng nhất của bệnh tự kỉ thường bắt gắp khi trẻ nằm trong độ tuổi từ 2 đến 3 tuổi. Vì vậy, nếu có những dấu hiệu sau, hãy lưu ý vì con bạn có thể bị tự kỉ.

1. Ít tiếp xúc với xã hội bên ngoài

Đây là một dấu hiệu có thể nhận biết trẻ bị tự kỉ rõ ràng nhất. Tất cả các trẻ tự kỉ đều rất ít tiếp xúc với xã hội và mọi người xung quanh bằng ánh mắt, điệu bộ, cử chỉ,...Chúng sẽ có biểu hiện cô lập và thể hiện các mốc phát triển kém như: không cười ở tháng thứ 3, không phản ứng sợ hãi trước những người lạ hoặc khi được để ở môi trường xa lạ ở tháng thứ 8. Trẻ thường tránh né, không giám nhìn thẳng vào người đối diện hoặc nhìn họ như không có họ ở đó. Trẻ dường như không nhận biết và không phân biệt được ai là người quan trọng nhất trong cuộc sống của chúng, xem bố mẹ và anh chị em giống như người dưng.

2. Có hành vi chống đối

Đây là một dấu hiệu khá quan trọng để nhận biết trẻ bị tự kĩ. Trẻ thường chống đối lại các thay đổi của môi trường xung quanh. Trẻ có thể có các cơn hoảng sợ hoặc giận dữ mãnh liệt nếu như đồ đạc trong phòng của chúng bị thay đổi hoặc mẹ của trẻ thay đổi kiểu tóc, quần áo và đảo ngược một thói quen như ăn sáng hay đi tắm,...

3. Bị rối loạn về ngôn ngữ giao tiếp

Đây là dấu hiệu nhận biết trẻ bị tự kỉ mà các bậc phụ huynh có thể dễ dàng phát hiện. Trẻ tự kỉ thường sẽ bị khiếm khuyết về ngôn ngữ giao tiếp. Ngôn ngữ có thể hoàn toàn không tồn tại, có thể trẻ bị câm hoặc chỉ phát ra những tiếng động và âm thanh vô nghĩa hoặc những tiếng kêu lặp đi lặp lại. Có một số trường hợp ngôn ngữ phát triển rất chậm. Trẻ lớn tuổi thường nói định hình, sai văn phạm và ngữ nghĩa. Nói một cách đơn điệu, thiếu ngữ điệu, nhịp điệu và thiếu diễn cảm,...

4. Có những hành vi lặp đi lặp lại

Trẻ thường có định hình vận động: hay lặp đi lặp lại những hành vi quen thuộc như chơi với bàn tay kéo dài khoảng 6 tháng, thường lắc đầu và lắc lư thân mình. Đồng thời, các hành vi đánh hơi như hít, ngửi đồ vật và thức ăn cũng thường gặp. Trẻ thường chơi với các khuynh hướng định hình, không có chức năng và ý nghĩa khám phá xã hội. Kiểu chơi thì cứng nhắc, rất hạn chế, ít phong phú, nghèo tính sáng tạo, hoặc ít đặc tính tưởng tượng và biểu tượng.

5. Gắn bó rất bất thường

Trẻ bị tự kỉ rất dễ gắn bó bất thường vào một số đồ vật vô tri vô giác. Trẻ dễ dàng quan tâm đến các chi tiết và hình thức đặc biệt của một số đồ vật mà không hề quan tâm đến công dụng thực sự của nó, thường kèm theo các động tác liếm và ngửi.

6. Vận động rất chậm chạp

Trẻ vận động chậm chạm vì giảm trương lực cơ toàn thân hoặc do rối loạn trương lực cơ. Trẻ thường rất khó khăn trong việc bắt chước vận động và từ chối mọi sự tập luyện trực tiếp. Ngoài ra, trẻ còn có các hành động bất thường như nhăn nhó mặt, xoay đầu, xoắn bàn tay, đập đầu,...nhưng tất cả đều diễn ra một cách chậm chạp.

7. Chỉ thích chơi một mình

Với những trẻ bình thường đều thích chơi đùa với bạn bè, thích đến những khu vui chơi đông đúc, nhộn nhịp thì trẻ bị tự kỉ lại chỉ thích chơi một mình ở trong không gian của riêng chúng cùng với các đồ chơi đặc biệt gắn bó với trẻ mà lúc nà cũng mang theo bên mình. Đó có thể là những con búp bê, gấu bông, chú mèo,...Nếu bạn lấy những thứ đấy đi, ngay lập tức chúng sẽ phản ứng rất dữ dội như khóc thét lên, la hét và sau đó là lầm lì.

8. Có hành vi kỳ lạ

Trẻ bị tự kỉ thường có các hành vi kỳ lạ, khác thường như: đi trên các ngón chân, đi từng bước, chạy vòng vo, lắc lư, đu đưa thân người,...Những hành vi này dường như đều tự chủ, có thể gián đoạn hoặc liên tục. Thường gián đoạn bằng các giai đoạn bất động hoặc tư thế kỳ dị. Đôi khi, trẻ có các hành vi tự gây thương tích cho bản thân như đánh vào đầu, tự cắn, cào cấu bản thân, nhổ tóc,...

9. Bị rối loạn ăn uống

Triệu chứng này thường xuất hiện rất sớm như: chán ăn, rối loạn động tác mút, ói mửa. Ở tuổi lớn hơn, trẻ giữ cho chúng một cách ăn uống thoái triển, từ chối các loại thức ăn không được băm nhỏ, các loại thức ăn từ sữa hầu như chiếm vị trí độc quyền.

10. Bị khiếm khuyết về trí tuệ

Sự thiếu sót, khiếm khuyết về trí tuệ chiếm tỷ lệ cao ở trẻ tự kỉ. Đã có khoảng 40% trẻ mắc bệnh tự kỉ có chỉ số IQ dưới 55 điểm. 30% trẻ tự kỉ bị chậm phát triển trí tuệ ở mức độ nhẹ. Sự thiếu sót này thường không giống nhau, có sự khác biệt giữa thương số thông minh ngôn ngữ và thao tác. Chỉ có 30% trẻ tự kỉ có trí tuệ phát triển bình thường.

Trên đây là các dấu hiệu nhận biết trẻ bị tự kỉ thường gặp và điển hình nhất. Tuy nhiên, không nên chỉ dựa vào các dấu hiệu này mà các bậc cha mẹ vội vàng kết luận trẻ mắc bệnh tự kỉ. Nếu phát hiện những triệu chứng trên, hãy lưu ý nhanh chóng đưa trẻ đi khám bệnh càng sớm càng tốt vì con bạn có thể bị tự kỉ để trẻ được điều trị kịp thời và hạn chế những di chứng tâm thần về sau.

Xem thêm:

• Tìm hiểu thêm về hội chứng Asperger - một dạng nhẹ của rối loạn phổ tự kỉ
  
• Tự kỉ có chữa khỏi được không?