Não phụ nữ thay đổi khi sinh như thế nào?

Hay quên, cảm thấy trí nhớ sụt giảm là những vấn đề thường gặp ở mẹ bầu sau sinh. Vì sao lại như vậy? Khoa học giải thích điều này như thế nào? Não phụ nữ thay đổi khi sinh như thế nào? Hãy cùng HoiBenh giải đáp cặn kẽ các câu hỏi trên qua bài viết này nhé!

Sinh con và nuôi con khôn lớn là một nhiệm vụ không hề dễ dàng đối với bất kì phụ nữ nào. Trong khi mang thai, hormone của người mẹ sẽ tăng vọt để đáp ứng một sự biến đổi lớn về thể chất và những thay đổi của cơ thể không chỉ dừng lại tại đó. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Neuroscience tiết lộ rằng trong thời kỳ mang thai, phụ nữ trải qua quá trình “tu sửa” não đáng kể và sẽ kéo dài ít nhất hai năm sau khi sinh. Nghiên cứu này cũng cho rằng, việc bộ não thay đổi khi sinh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người phụ nữ chuyển đổi sang vai trò mới - phụ nữ.

Một nhóm nghiên cứu tại Autonomous University of Barcelona - Đại học Tự trị Barcelona, ​​do nhà thần kinh học Elseline Hoekzema của Đại học Leiden phụ trách, đã thực hiện một cuộc thí nghiệm về việc tiến hành quét não cho các bà mẹ lần đầu trước và sau khi mang thai. Từ đó tìm thấy những thay đổi đáng kể về chất xám ở vùng não liên quan đến nhận thức xã hội và phản ứng tâm lí khi nhìn thấy em bé của mình. Những thay đổi này vẫn còn tồn tại đến hai năm sau khi sinh.

Một trong những đặc điểm nổi bật của thai kỳ là sự gia tăng rất lớn các hormone steroid sinh dục như progesterone và estrogen. Trong cuộc đời một người phụ nữ, chỉ có 1 lần duy nhất cơ thể sản xuất một lượng lớn hormone này, đó chính là tuổi dậy thì. Các nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng ở tuổi dậy thì những hormone này gây ra những thay đổi lớn về cấu trúc và tổ chức trong não. Tuy nhiên lại không có một nghiên cứu cụ thể nào về việc não phụ nữ thay đổi khi sinh như thế nào?

Thông qua nghiên cứu của Hoekzema và các đồng nghiệp, họ nhận thất rằng, chất xám của người phụ nữ giảm dần sau khi mang thai ít nhất 2 năm sau đó. Tuy rằng chưa giải thích được hoàn toàn lý do tại sao phụ nữ lại bị giảm chất xám khi mang thai, nhưng Hoekzema cho rằng việc thay đổi này không hoàn toàn là một điều xấu, vì chúng giúp phụ nữ thích nghi với việc làm mẹ và đáp ứng được nhu cầu của em bé.

Trong khi đó, Tiến sĩ Kim Yonkers, giáo sư về tâm thần học, sản khoa, phụ khoa tại Trường Y Yale cho rằng việc giảm chất xám này có thể giúp phụ nữ quên đi nỗi đau hoặc khó khăn khi mang thai.

Theo báo The New York Times, việc não phụ nữ thay đổi khi sinh như trên còn có vai trò:

• Hy sinh chất xám để tăng cường các lĩnh vực nhận thức khác: Một nghiên cứu năm 2010 về tâm lý học cho thấy phụ nữ mang thai bị suy giảm khả năng ghi nhớ, nhưng không cho thấy những thay đổi trong các chức năng bộ nhớ khác như khả năng nhận biết hoặc khả năng làm việc. Điều này có nghĩa là những người phụ nữ này có thể quên tên của một nhân vật trong chương trình truyền hình yêu thích của họ, nhưng sẽ không gặp rắc rối trong loại bộ nhớ liên quan đến việc học, làm việc và thấu hiểu.
• Có lợi ích tiến hóa để tăng cường giao tiếp giữa người mẹ và em bé. Để phù hợp với sự tiến hóa, các nghiên cứu trên động vật cho thấy sự thay đổi mạch thần kinh của thai kỳ mang lại sự thích nghi quan trọng, được cho là làm tăng sự tập trung tinh thần và cảm xúc của người mẹ đối với sinh vật mới. Đồng thời, cả khoa học thần kinh và nghiên cứu tâm lý đều cho thấy, bộ não của người mẹ tăng cường khả năng thấu cảm, khả năng tiếp nhận về việc giao tiếp phi ngôn ngữ của em bé thông qua nét mặt và tiếng khóc.

Thực tế, có trên một người phụ nữ đã tự hỏi rằng não phụ nữ thay đổi khi sinh như thế nào mà thường họ rất hay quên, khả năng ghi nhớ thông tin giảm. Nhiều người cho rằng 80% nguyên nhân của vấn đề này chính là do việc thay đổi nội tiết tố và việc thiếu ngủ sau khi sinh con.

Để tìm hiểu hơn về vấn đề này, Tiến sĩ Henry và Giáo sư Peter Rendell, thuộc Đại học Công giáo Úc, đã tiến hành kiểm tra trí nhớ của hơn 1000 phụ nữ mang thai qua 14 nghiên cứu trên toàn thế giới. Qua nghiên cứu, họ nhận thấy rằng, đúng là phụ nữ đang - sau khi mang thai, trí nhớ bị suy giảm ở một số chỗ nhưng không hẳn là toàn bộ. Giáo sư Peter Rendell phát biểu rằng: “ Họ gặp nhiều khó khăn nhất với các nhiệm vụ bộ nhớ dựa trên "kiểm soát nhận thức điều hành" - những công việc mới hoặc cần sự nỗ lực nhất định để nhớ. Ví dụ, họ hoàn toàn có thể ghi nhớ dễ dàng số điện thoại của bạn bè và các thành viên gia đình nhưng nếu nhớ một số điện thoại hoàn toàn mới, một người mà trước giờ chưa từng quen biết thì lại là một vấn đề khác, họ không thể nhớ được.”

Hiện tượng này, một số nhà nghiên cứu gọi là “baby brain”.

Chưa có nghiên cứu cụ thể nào về lí do dẫn đến hiện tượng này, tuy nhiên dưới đây là một số ý kiến nghi ngờ của các nhà nghiên cứu:

• Do sự choáng ngợp, những điều mới mẻ của quá trình mang thai, nuôi con sau sinh mang lại
• Sự thay đổi tiết tấu lối sống, thường xuyên phải ngủ muộn, hoạt động nhiều hơn...

Trên đây là bài viết giúp mẹ hiểu rõ hơn về việc não phụ nữ thay đổi khi sinh như thế nào. Để từ đó có những tháng ngày mang thai và chăm con sau sinh nhẹ nhàng hơn.

Xem thêm:

• Hiện tượng khô âm đạo ở phụ nữ sau sinh
• Phụ nữ bị bệnh rong kinh sau khi sinh phải làm sao?
• Phụ nữ sau sinh bị nám da nên uống thuốc gì?