Lý do giúp mũi phân biệt được các loại mùi

Gồm 2 hố và được ngăn cách nhau ở giữa bởi vách mũi giữa. Mỗi hố mùi có 4 thành và 2 lỗ mũi trước, sau.

Ổ mũi được lót bởi màng nhầy có cấu tạo 2 vùng, với chức năng thở và ngửi. Niêm mạc mũi là màng bao phủ tất cả các thành mũi và lách vào các xoang có liên quan tới mũi. Vì thế mà khi mũi bị viêm, lớp niêm mạc này bị phù nề và che lấp hay làm hẹp một phần lỗ thông của các xoang đổ vào mũi.

Lớp niêm mạc của mũi được chia làm 2 tầng: Tầng trên (còn gọi là tầng khứu giác) từ chỗ bám vào phía trên xương xoăn trở lên, chiếm 1/3 niêm mạc mũi. Tại đây, niêm mạc có màu xám nâu hoặc màu vàng, đầu là các dây thần kinh khứu giác, đây là nơi vi sinh vật có thể đi qua và di chuyển tới màng não và não.

2. Tại sao mũi ngửi được các loại mùi?

Theo giáo sư Nguyễn Lân Dũng (Giảng dạy và nghiên cứu tại Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội): Mũi phân biệt mùi được vì không khí thở vào đi qua lỗ mũi, theo ngách mũi trên và tác dụng vào các đoạn thần kinh khứu giác nằm ở niêm mạc giúp ta phân biệt được các loại mùi.

Tầng dưới (tầng hô hấp) là vùng ở dưới xoắn của mũi trên, chiếm 2/3 niêm mạc mũi có màu đỏ hồng, nhiều tuyến tiết nhầy, có lông để ngăn bụi bảo vệ mũi. Đặc biệt, hai bên vách lá mía tụ lại thành một điểm mạch ở cách sau lỗ mũi trước 1,5cm là nơi dễ bị chảy máu (còn gọi là máu cam).

Tầng hô hấp luôn được các sợi thần kinh bao kín và được làm ướt bởi các tuyến dịch. Trên niêm mạc mũi có những sợi lông nhỏ, có phần cuối được bọc bởi lớp mỡ. Nếu các sợi lông nhỏ này được tách ra và bị khô đi, thì chúng ta sẽ mất khả năng khứu giác.

Mùi là một cảm giác hóa học do sự tác động của các phân tử chất bay hơi, khi bay vào mũi sẽ được hòa tan trong chất lỏng của dịch nhầy mũi với cơ quan thụ cảm trên các sợi lông nhỏ của màng nhầy khứu giác. Vì vậy, khi ngửi chúng ta phải mất thời gian mới nhận thấy mùi. Mùi được tạo ra từ các hợp chất bay hơi và có thể hòa tan trong lớp mỡ bao bọc phần cuối của các lông khứu giác.

3. Vì sao chúng ta phân biệt được các mùi?

Tại não có một trung khu mùi, có khả năng tiếp nhận thông tin từ thần kinh khứu giác trong mũi nên giúp chúng ta phân biệt được nhiều loại mùi khác nhau. Trên bề mặt của các tế bào khứu giác có những sợi lông nhỏ (đường kính khoảng 0,3μm). Nhờ có những sợi lông nhỏ này, nên diện tích tiếp xúc của các tế bào khứu giác đạt tới diện tích khoảng 500 - 700cm2. Đây là nơi tiếp nhận các kích thích hóa học ứng với từng loại mùi và tác động tới não bộ. Có thể nói khứu giác là giác quan nhạy cảm nhất trong số các giác quan của con người.

Có người nhờ chế độ tập luyện mà mũi có khả năng phân biệt được rất nhiều loại mùi. Ví dụ, thợ lành nghề trong ngành tinh dầu và nước hoa. Họ có thể dùng mũi phân biệt được rất nhiều loại hương thơm và thẩm định chất lượng tốt hay xấu. Hay những chuyên gia đánh giá chất lượng rượu, trà, cà phê... họ không chỉ dùng vị giác mà còn sử dụng khứu giác nhạy cảm để đánh giá chất lượng của sản phẩm.

Mũi người có thể phân biệt được gần 1000 tỷ mùi khác nhau

Nghiên cứu của các chuyên gia thuộc Trường đại học Rockefeller ở New York (Mỹ) cho biết: Mũi của chúng ta có thể nhận biết được gần 1000 tỷ mùi khác nhau.

Các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm để kiểm tra khả năng phân biệt mùi của 26 người. Mỗi người sẽ được ngửi mùi trong 3 lọ nhỏ, trong đó có 2 mùi gần giống nhau. Số lượng mùi được tạo ra từ 128 loại hóa chất tạo mùi. Mỗi người sẽ phải xác định mùi khác với 2 mùi còn lại.

Căn cứ vào kết quả của thí nghiệm, các nhà khoa học sử dụng lý thuyết để đánh giá xem có bao nhiêu mùi hương mà người bình thường có thể phân biệt được từ các loại hỗn hợp trên.

Sau hàng trăm thí nghiệm, các chuyên gia nhận thấy ở mỗi người có khả năng phân biệt và ngửi được ít nhất 1000 tỷ mùi khác nhau. Khả năng phân biệt mùi được tạo ra từ các hợp chất thử nghiệm cũng được thay đổi giữa người này và người khác.

Đó là những thông tin giúp bạn lý giải được câu hỏi tại sao mũi ngửi được các loại mùi? Việc tìm hiểu về những điều thú vị của cơ thể cũng là cách giúp bạn bảo vệ sức khỏe của mình tốt hơn.

Xem thêm:

• Xử lý chứng ngạt, tắc mũi mùa lạnh
• Chảy máu cam một bên mũi nguyên nhân do đâu?
• 5 cách phòng tránh viêm mũi dị ứng lúc chuyển mùa