Lưu ý khi dùng khí dung cho trẻ em cha mẹ nào cũng phải biết

Trong nhi khoa, máy khí dung hô hấp thường được chỉ định sử dụng cho các trẻ có các vấn đề về đường hô hấp. Mặc dù đem lại những hiệu quả tích cực nhưng bên cạnh đó cũng có nhiều lưu ý mà phụ huynh cần biết để có được kết quả cao hơn. Vậy, lưu ý khi dùng khí dung cho trẻ em cha mẹ nào cũng phải biết là gì?

Một cách dùng thuốc qua đường hô hấp khá phổ biến trong nhi khoa là dùng máy phun khí dung. Máy phun khí dung là máy đưa thuốc vào cơ thể dưới dạng những hạt sương nhỏ li ti. Các hạt này sẽ theo hơi thở vào các hốc mũi xoang, được hít thẳng vào phế quản, phổi và tạo tác dụng tại đây. Máy phun khí dung được sử dụng để điều trị các bệnh lý cấp hoặc mạn tính như: trẻ hen suyễn, trẻ suy hô hấp, thở rít thanh quản, cần làm loãng đờm trước khi thực hiện lý liệu pháp, trẻ không có khả năng sử dụng bình xịt liều cao để điều trị hoặc kiểm soát tình trạng nhiễm trùng dai dẳng...

Ưu điểm của máy khí dung là đưa thuốc trực tiếp vào vị trí cần tác dụng ( niêm mạc mũi, họng, thanh quản, khí quản, xoang, phế quản...) bằng đường thở. Thuốc có tác dụng rất nhanh, chỉ trong vòng 5 phút kể từ khi bắt đầu sử dụng, rất thích hợp để cắt các cơn suyễn. Trong khí đó, nếu dùng thuốc thì mất 30-60 phút, đường tiêm từ 15-30 phút.

Khi dùng khí dung để chữa bệnh, trẻ đeo mặt nạ hoặc ngậm ống thở miệng và hít thở khoảng 5 -10 phút cho tới khi hết thuốc. Bé không hợp tác hoặc không thể ngồi thẳng sẽ không nhận đủ liều thuốc chỉ định. Nếu mặt nạ nằm cách mặt bé 1,2 cm thì một nửa lượng thuốc sẽ không tới được phổi. Tỷ lệ thuốc bị thất thoát sẽ lên tới 80% nếu để mặt nạ cách mặt trẻ 2,5cm.

Chọn thời điểm thích hợp

Điều này đặc biệt quan trọng, nhất là với trẻ dưới 2 tuổi. Thời điểm thích hợp nhất để khí dung là khi trẻ đang ngủ hay tại thời điểm yên tĩnh trong ngày. Tránh thời gian ngay trước hoặc ngay sau bữa ăn hoặc thời điểm có quá nhiều hoạt động trong gia đình.

Tạo môi trường yên tĩnh

Việc điều trị thường kéo dài 5-10 phút, tối đa là 15 phút. Trong thời gian này, trẻ cần tập trung hít thở sâu để thuốc có thể đi vào phổi. Môi trường náo động khiến trẻ khó lòng ở yên, muốn đứng dậy tham gia, như vậy trẻ sẽ rất khó tập trung để thở.

Lưu ý khi chọn mặt nạ hoặc ống ngậm

Mỗi máy phun khí dung đều có kèm mặt nạ hoặc ống ngậm. Có thể dùng 1 trong 2 loại dụng cụ trên, nhưng cần biết rằng dùng ống ngậm thì lượng thuốc đến phổi sẽ nhiều hơn khi dùng mặt nạ. Tuy nhiên, việc sử dụng ống ngậm đòi hỏi phải có sự hợp tác tốt của người bệnh, do đó không nên dùng ống ngậm cho trẻ em dưới 5 tuổi.

Mặt nạ được dùng cho trẻ phải có kích thước phù hợp và được đặt ngay ngắn trên mặt bệnh nhi, nếu không phần lớn các giọt sương sẽ không đi vào mũi hay đường thở.

Kiểm tra loại thuốc và liều thuốc trước khi dùng khí dung

Bố mẹ phải luôn nhớ đọc kỹ tên thuốc và chỉ sử dụng loại thuốc cũng như liều thuốc mà bác sĩ chỉ định. Thuốc giãn phế quản salbutamol có thể gây một số tác dụng phụ lớn như đau ngực, lo lắng cực độ, co thắt phế quản, tăng huyết áp, gây đau ở chân hoặc khiến trẻ thở hụt hơi.

Ngoài ra, cha mẹ phải tuân thủ cách pha thuốc vì nếu pha không đúng liều lượng hoặc quá loãng hay quá đặc, các hạt phun sương không đúng kích thước sẽ không tác dụng vào bên trong phế quản, hoặc lơ lửng bám vào thành họng, không kịp xuống đến các phế quản của trẻ.

Vệ sinh máy dùng khí dung sạch sẽ

Nên lưu ý, phải đảm bảo vệ sinh cho máy phun khí dung, sử dụng dây và mặt nạ riêng và sau mỗi lần xông phải được rửa bằng dung dịch sát trùng nếu muốn sử dụng lại.

Thư giãn và bình tĩnh

Trẻ nhỏ thường khó ngồi yên suốt thời gian khí dung, điều này có thể khiến phụ huynh nổi cáu với con. Bố mẹ nên cố gắng thư giãn trước khi dùng khí dung cho con và duy trì sự bình tĩnh trong suốt thời gian điều trị. Thay vì nổi cáu với con, hãy hướng sự chú ý của trẻ vào thứ gì đó hấp dẫn hơn, để bé khỏi lo lắng về chiếc mặt nạ trên mặt mình. Cho bé xem cuốn truyện yêu thích, đặt bé vào lòng và cùng bé chơi một trò chơi đặc biệt dành riêng cho thời gian dùng khí dung. Với trẻ lớn có thể cho bé nghe nhạc qua tai nghe, đọc truyện, hoặc 'dụ' bé bằng một chơi trò chơi nhẹ nhàng trên điện thoại.

Không tự lên lịch khí dung cho trẻ

Nhiều phụ huynh nghĩ rằng càng dùng khí dung nhiều thì bé càng chóng khỏi bệnh. Họ tự mình lên lịch khí dung cho con và tuân thủ nghiêm ngặt lịch trình đề ra. Điều này có thể dẫn tới quá liều và phụ thuộc thuốc, gây tổn hại lâu dài cho phổi (phần lớn thuốc khí dung là corticoid, quá liều có thể gây tác dụng phụ rất nguy hiểm). Vì thế, bố mẹ cần tuyệt đối tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ về loại thuốc cần khí dung và lịch dùng cho con.

Xem thêm:

• Cách xông mũi trị viêm xoang
• Những lưu ý khi sử dụng máy khí dung cho trẻ
• Bệnh nhiễm trùng phổi có lây không? Dấu hiệu của bệnh lý này là gì