Liệu pháp điều trị ung thư đạt giải Nobel Y học chỉ điều trị người bệnh ở giai đoạn ung thư di căn đúng không?

Công trình đạt giải Nobel Y học 2018 đã được ứng dụng tại Việt Nam, đem lại niềm hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư trên cả nước. Vậy liệu pháp này thực sự chỉ hiệu quả khi điều trị người bệnh ở giai đoạn ung thư di căn hay cần ứng dụng ở giai đoạn nào khác? Cùng tìm hiểu về vấn đề này qua bài viết dưới đây!

1.1. Công trình Nobel Y học 2018

Giải thưởng Nobel Y sinh học năm 2018 đã được trao cho công trình nghiên cứu liệu pháp điều trị ung thư mới, kích hoạt tế bào miễn dịch của cơ thể để chúng nhận ra và tiêu diệt tế bào ung thư. Tác giả của công trình này là vị Giáo sư James P Allison (70 tuổi, ĐH Texas, Mỹ) và Giáo sư Tasuku Honjo (76 tuổi, ĐH Kyoto, Nhật Bản).

Thuốc điều trị ung thư mới nhất trên thế giới hiện nay chính là Kháng thể kháng PD1 và kháng thể kháng CTLA4 (PD1 và CTLA4 là các loại thụ thể protein điều chỉnh hệ miễn dịch). Các thuốc trên có tác dụng hoạt hóa và kéo dài tuổi thọ của các tế bào miễn dịch đặc hiệu để giúp các tế bào này diệt trừ ung thư.

1.2. Liệu pháp tế bào miễn dịch trị liệu tự thân điều trị ung thư của Việt Nam như thế nào?

Trong những thập niên gần đây, chúng ta có thêm nhiều phương pháp miễn dịch điều trị ung thư với cơ chế là tăng cường sức đề kháng của hệ thống miễn dịch cơ thể đối với các tác nhân nội sinh và ngoại sinh.

Đối với một người bình thường, trong 1 ngày có tới hàng ngàn tế bào bất thường, hay tế bào tiền ung thư được tạo ra. Khi cơ thể trong trạng thái khỏe mạnh, hệ thống miễn dịch có khả năng nhận diện được các tế bào bất thường này và tiêu diệt chúng. Tuy nhiên, khi cơ thể vì lý do nào đó không còn sức đề kháng, tất cả tế bào bất thường không bị tiêu diệt hết sẽ lưu trú ở cơ quan nào đó, dẫn đến sự hình thành khối u ung thư.

Bản chất của liệu pháp này là tăng cường miễn dịch cơ thể. Hiện các nhà khoa học của Việt Nam đã và đang nghiên cứu ứng dụng theo hướng của công trình đạt giải c, nhưng theo hướng tiếp cận khác. Cụ thể, đó là tách tế bào miễn dịch từ chính máu ngoại vi của người bệnh (với lượng tế bào lấy ra khoảng vài triệu), sau đó tiến hành cho các tế bào này tăng sinh và biệt hoá để tăng số lượng và truyền lại cho bệnh nhân.

Các tế bào miễn dịch khi đã đủ số lượng và có được các chức năng cần thiết, có thể trở thành hàng rào miễn dịch đủ mạnh để khống chế và tiêu diệt ung thư. Mỗi liệu trình điều trị ung thư như vậy được thực hiện 6 lần trong 3 tháng, mỗi lần truyền cách nhau 2 tuần.

Tại Việt Nam, liệu pháp tế bào miễn dịch trong điều trị ung thư đã được áp dụng cho bệnh nhân ở nhiều hình thái ung thư, chẳng hạn như: ung thư phổi, dạ dày, đại tràng, thận, gan và vú. Phương pháp này giúp các bệnh nhân ung thư cải thiện triệu chứng lâm sàng khá rõ rệt: ăn ngon hơn, ngủ tốt hơn, giảm đau, thể trạng sức khỏe cải thiện, chất lượng sống được nâng cao. Thậm chí một số bệnh nhân đang tuyệt vọng ở ranh giới mong manh giữa sự sống - cái chết cũng đã được cải thiện chất lượng sống rõ rệt.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Nhật Bản thì việc áp dụng liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư có hiệu quả cải thiện triệu chứng lâm sàng chiếm khoảng 60%. Trong số đó, khoảng 3% bệnh nhân ung thư đã vào giai đoạn 3b và 4, thậm chí khối u đã di căn cũng không còn phát triển.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City tự hào là một trong những bệnh viện tiên phong trong lĩnh vực nghiên cứu áp dụng liệu pháp miễn dịch tự thân hỗ trợ điều trị ung thư theo công trình Nobel Y học 2018. Quy trình nuôi cấy tế bào miễn dịch tại Bệnh viện Vinmec luôn tuân thủ chặt chẽ tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới WHO & Cơ quan chuyển giao kỹ thuật BIJ (Nhật Bản) để các chế phẩm truyền cho người bệnh được đảm bảo an toàn ở mức cao nhất. Với quy trình y khoa đạt chuẩn quốc tế, Vinmec đảm bảo truyền tế bào miễn dịch an toàn, không có biến chứng nghiêm trọng, đạt hiệu quả tối ưu.

Sau khi chứng minh được độ hiệu quả và có hướng dẫn quốc tế về liệu pháp điều trị ung thư đạt giải Nobel Y học này, từ cuối năm 2017, Bộ Y Tế Việt Nam đã chính thức cấp phép sử dụng thuốc trị ung thư Pembrolizumab (kháng thể đơn dòng ức chế thụ thể PD-1 - cơ chế ức chế miễn dịch). Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những đơn vị đầu tiên triển khai liệu pháp đặc biệt này. Trước đó, từ năm 2015, Vinmec đã kết hợp với các Chuyên gia Nhật Bản để đón đầu tiếp nhận công nghệ này.

Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng được bác sĩ chỉ định dùng mà còn phải phụ thuộc vào tình trạng bệnh, giai đoạn ung thư và đặc điểm sinh học của mỗi người. Các hướng dẫn hiện tại đều chỉ áp dụng cho ung thư di căn và chỉ khi các phương thức khác không còn hiệu quả. Mặt khác, các giai đoạn sớm hơn chưa có chỉ định lâm sàng.

Theo các bài báo cáo khoa học, thuốc điều trị ung thư cơ chế miễn dịch có tác dụng làm giảm khối u, kéo dài thời gian sống, cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Thuốc được chỉ định nhiều nhất cho bệnh nhân ung thư thư hắc tố, ung thư phổi, kế đến là ung thư đường tiết niệu như thận, bàng quang, ung thư đầu cổ, ung thư gan, gần đây có thêm ung thư đường tiêu hoá (dạ dày, đại tràng) và ung thư buồng trứng.

Bên cạnh đó, thuốc Pembrolizumab chỉ áp dụng cho các trường hợp ung thư di căn, khối u lớn, mức độ càng nặng, khả năng đáp ứng điều trị càng tốt. Cần nhấn mạnh, đây không phải loại thuốc có thể chữa khỏi được ung thư, mà chỉ dùng để hỗ trợ điều trị ở giai đoạn di căn, chủ yếu để khống chế và ngăn chặn sự phát triển của khối u chứ không điều trị hoàn toàn được. Ngoài ra, để tăng cường hiệu quả chữa trị, cần kết hợp với các phương pháp truyền thống khác.

Trước đây có thể nói bệnh ung thư là “dấu chấm hết”, tuy nhiên giờ đây, tuổi thọ bệnh nhân đã được cải thiện thêm rất nhiều, tỉ lệ sống tăng cao hơn. Dự kiến chỉ trong 5-10 năm nữa, bệnh nhân ung thư có thể có thêm nhiều sự lựa chọn hơn khi mà các nghiên cứu lâm sàng với các thuốc ức chế miễn dịch ở giai đoạn sớm thu được kết quả. Hiện tại, phương pháp điều trị ung thư tốt nhất chính là phòng ngừa và sử dụng các phương pháp truyền thống như phẫu trị, xạ trị, hoá trị, liệu pháp nhắm trúng đích.

Xem thêm:

• 6 lời khuyên cho những người đã điều trị ung thư thành công
• Từ gây ung thư đến điều trị kinh hoàng: 6 điều ít được biết đến về tình dục bằng miệng
• Cảnh báo và điều trị ung thư cổ tử cung