Làm sao để nhận biết polyp đại tràng ác tính?

Polyp đại tràng là các tổ chức tân sinh quá mức ở khu vực niêm mạc trực tràng, chúng có hình dạng giống như một khối u. Polyp đại tràng có 2 loại phổ biến là:

• Polyp tuyến tăng sản: polyp dạng này thường lành tính, có kích thước nhỏ, tỷ lệ tiến triển thành ung thư thấp.
• Polyp tuyến (adenoma polyp): chiếm đến tổng số 2⁄3 các dạng polyp đại tràng, có nguy cơ cao chuyển biến ác tính và dẫn đến ung thư đại tràng. Polyp tuyến được phân loại theo hình dáng, kích thước và đặc điểm sinh học ở bên trong của polyp; nếu polyp càng lớn thì nguy cơ ung thư càng cao.

Xét về hình thái, polyp có thể có cuống hoặc không; hình dạng polyp có cuống giống như cây nấm. Số polyp trong đại tràng dao động từ 1 đến nhiều polyp với đường kính từ vài milimet đến vài centimet.

Những người béo phì, người trung niên trên 50 tuổi thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những đối tượng khác. Một số người bị polyp là do di truyền từ người thân trong gia đình, những người này thường có biểu hiện bệnh lý kèm theo ở những cơ quan khác. Ngoài ra, cũng có thêm yếu tố khác gây nên bệnh: đột biến gen; mắc bệnh liên quan đến đường ruột như viêm ruột, viêm loét đại tràng, bệnh crohn; bệnh tiểu đường; ăn uống không an toàn; thường xuyên căng thẳng trong cuộc sống; người hút thuốc lá hoặc nghiện rượu cũng có nguy cơ mắc bệnh.

Làm sao để nhận biết polyp đại tràng ác tính? Để nhận biết đại tràng có xuất hiện polyp và polyp ác tính hay không, thì bạn cần phải nội soi và sinh thiết. Qua nội soi, bác sĩ sẽ phát hiện những polyp nổi lên ở niêm mạc đại tràng từ đó đánh giá được tình trạng ban đầu của polyp và có thể dự đoán được polyp là ác tính hay lành tính, cụ thể như sau:

• Lành tính: đường kính <2cm, bề mặt nhẵn.
• Những polyp cần phải chú ý, có nguy cơ là ác tính nếu có đặc điểm: đường kính >2cm, có vết loét, chạm vòng nội soi vào dễ vỡ, xuất huyết.

Nội soi cũng là phương pháp dùng để đánh giá sự tiến triển của polyp trong đại tràng.

Sinh thiết tế bào polyp sẽ giúp bác sĩ phát hiện được tế bào bất thường, xem xét xem tế bào có khả năng tiến triển thành ung thư hay không. Các phương pháp chẩn đoán polyp đại tràng khác: xét nghiệm phân từ gen, nội soi đại tràng ảo, phương pháp chụp chụp cộng hưởng từ MRI, chụp vi tính lát cắt MSCT.

Polyp đại tràng cần được phát hiện sớm, càng sớm càng tốt; với những polyp lành tính thì không đáng lo ngại nhưng với polyp ác tính cần can thiệp sớm để tránh tiến triển thành ung thư. Mặc dù polyp đại tràng không có dấu hiệu nhận biết rõ ràng, nhưng nếu chú ý quan sát những biểu hiện bất thường dưới đây của cơ thể do polyp gây ra, bạn sẽ thấy cơ thể mình đang có vấn đề, lúc này cần đi khám ngay:

• Rối loạn đại tiện: Đại tiện ra máu tươi thành vệt loang, loang ra trên khuôn phân; phân lầy nhầy kèm theo máu màu nâu đen hoặc màu máu cá. Người bệnh còn bị táo bón hoặc phân lỏng kéo dài mà không rõ nguyên nhân kèm theo các biểu hiện món rặn, đau quặn; nguyên nhân là do polyp nằm thấp gần hậu môn hoặc bị loét gây nên hội chứng ruột kích thích khiến cho phân đi ra bên ngoài khó khăn.
• Đau bụng do polyp phát triển quá lớn là tắc ruột một phần hoặc hoàn toàn, biểu hiện kèm theo đại tiện khó, buồn nôn.

Như vậy, polyp đại tràng vừa có thể lành tính, vừa có thể là ác tính; nhận biết và phát hiện polyp sớm sẽ giúp chúng ta phòng ngừa những rủi ro đáng tiếc do polyp gây ra.

Polyp đại tràng nói chung và polyp đại tràng ác tính nói chung là một trong những nguyên nhân chính gây nên ung thư đại tràng. Do vậy, hầu hết polyp đại tràng sau khi được phát hiện đều được cắt bỏ khỏi đại tràng để ngăn ngừa tiến triển thành ung thư. Hầu hết polyp ác tính có kích thước lớn không thể loại bỏ bằng ống nội soi nên mổ nội soi - phẫu thuật bóc tách dưới niêm mạc (ESD) là biện pháp tốt nhất. Trong quá trình phẫu thuật, một thiết bị cắt điện được sử dụng nhằm đánh giá, phân tích khu vực sâu, dưới lớp niêm mạc để loại bỏ các tổn thương tân sinh ở niêm mạc, giúp loại bỏ các biến chứng.

Polyp được cắt sẽ được đưa đi phân tích để xem polyp là ác tính hay lành tính. Nếu ác tính, các bác sĩ sẽ phải xác định khu vực, độ sâu bị ảnh hưởng bởi tế bào ác tính. Lúc này, có 2 trường hợp có thể xảy ra:

• Ung thư tại chỗ: Tế bào ung thư giới hạn ở niêm mạc, không di căn nên không cần điều trị thêm.
• Ung thư di căn: Tế bào ung thư di căn xuống dưới lớp niêm mạc từ 5 đến 10% thì sẽ bị di căn sang hạch thì bệnh nhân cần được theo dõi và điều trị; nếu sức khỏe bệnh nhân không tốt sẽ phải cắt bỏ một phần ruột già hoặc hạch bạch huyết - nơi có chứa tế bào ung thư và làm ung thư phát tán ra khu vực khác.

Nội soi để loại bỏ polyp đại tràng được đánh giá là an toàn với tỷ lệ thành công lên đến 90%. Tuy vậy, bệnh nhân vẫn có thể gặp biến chứng xuất huyết đại tràng, thủng ruột già và viêm phúc mạc là biến chứng nguy hiểm. Do vậy, sau khi phẫu thuật, người bệnh cần được tiếp tục theo dõi và chăm sóc y tế để phòng ngừa biến chứng hậu phẫu. Bệnh nhân polyp tuyến, polyp ác tính thường có nguy cơ tái phát cao nên cần đi khám định kỳ.

Chúng ta nên phòng ngừa polyp tử cung ngay từ ngày hôm nay bằng cách: ăn nhiều chất xơ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt; giảm béo; tăng cường vận động; không sử dụng bia, rượu quá nhiều; không hút thuốc lá; điều trị bệnh đường ruột triệt để.

Xem thêm:

• Đau đại tràng ở vị trí nào?
• Nội soi - Cách hiệu quả phát hiện sớm ung thư đại trực tràng
• Viêm đại tràng có dẫn đến ung thư không?