Làm sao để đề phòng tai biến méo miệng vào mùa đông?

Miền Bắc và miền Trung đang ở trong những ngày chính đông với nhiệt độ thấp, kèm theo gió lạnh. Đây chính là một trong những lý do điển hình khiến tình trạng tai biến méo miệng gia tăng.

Theo các bác sĩ, 70% nguyên nhân gây tai biến méo miệng là do liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên. Đây là dây thần kinh có khả năng chi phối tất cả các cơ bám vào da mặt, chạy song song với mạch máu vùng tai. Khi gặp lạnh, mạch sẽ co lại khiến việc vận chuyển máu nuôi dây thần kinh này bị cản trở làm nó bị tổn thương, liệt. Từ đó, mặt, miệng có thể bị méo, bị lệch.

Ngoài ra, đột quỵ, chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não, u não cũng là nguyên nhân gây nên tai biến méo miệng.

Điểm đặc biệt của tai biến méo miệng do dây thần kinh số 7 bị liệt là không gây đau đớn nhưng những biểu hiện trên khuôn mặt lại giúp chúng ta nhận ra dễ dàng với biểu hiện:

• Miệng, nhân trung bị lệch hẳn về một bên.
• Miệng thường xuyên trong tình trạng sẵn sàng để chảy nước miếng, cười nói khó khăn, lúc ăn uống thì rơi vãi.
• Méo miệng còn kèm theo cả hiện tượng mắt chỉ có lòng trắng, mắt cứ mở trừng trừng, không hề nhắm.
• Méo miệng cũng có thể kèm theo ù tai, nghe kém, nhìn kém, chân tay mệt mỏi ở bên bị liệt, méo.

Xét về mặt thẩm mỹ, tai biến méo miệng khiến khuôn mặt bị lệch, méo không được cân đối, gây khó khăn trong giao tiếp, sinh hoạt hàng ngày và làm nhiều người mất tự tin.

Xử lý như thế nào khi bị tai biến méo miệng

Xử lý tai biến méo miệng ngay sau khi phát hiện

Ngay sau khi phát hiện mình bị méo miệng, bạn cần thực hiện các động tác xoa bóp tại chỗ càng sớm càng tốt. Đầu tiên, bạn dùng hai ngón tay cái bấm vào hai bên má nơi chỗ trũng giao điểm của khớp hai hàm trên dưới. Nếu bạn cảm thấy bị đau ở chỗ bấm thì bạn đã làm đúng phương pháp. Song song với đó, bạn nên há miệng, ngáp nhiều lần, vừa ngáp vừa bấm huyệt. Trong trường hợp miệng méo ở bên trái thì nhấn mạnh phía bên phải để kéo về bên phải. Miệng miệng ở bên trái làm ngược lại. Làm cho đến khi miệng há to thành hình tròn là được.

Khi chứng kiến người thân, bạn bè bị tai biến méo miệng, nhiều người lập tức tiến hành cạo gió. Bạn nên áp dụng nếu mình thật sự biết cạo gió đúng cách. Nếu không chắc, tốt nhất không nên cạo gió cho người bị méo miệng. Nếu người bị méo miệng có tiền sử bị huyết áp thì nên cho uống thuốc hạ huyết áp ngay và đưa đến cơ sở y tế gần nhất.

Phương pháp điều trị tai biến méo miệng

Theo phương pháp Đông Y, tai biến méo miệng thường được điều trị bằng châm cứu bên liệt trong thời gian liên tục từ 10 đến 15 ngày, kết hợp với các phương pháp xoa bóp, bấm huyệt, tập luyện cơ. Sau đó, thời gian châm cứu có thể cách ngày kéo dài từ 4 đến 6 tuần.

Nhiều trường hợp, trong 3 ngày châm cứu đầu tiên, hiện tượng méo miệng phần lớn được chữa khỏi. Tuy nhiên, một số trường hợp khác phải châm cứu từ 2 đến 3 đợt mới có thể phục hồi hoàn toàn.

Tây y thường sử dụng các phương pháp chạy điện nóng và làm sóng ngắn ngay ngày đầu tiếp nhận bệnh nhân bị tai biến méo miệng. Bên cạnh đó, các bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân tập thêm các bài tập ở trán, môi miệng, mặt để hỗ trợ điều trị.

Những trường hợp chuyển từ méo miệng sang liệt co cứng nửa mặt trong thời gian ngắn có thể được phẫu thuật. Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân cần được khám xét cẩn thận bởi các bác sĩ chuyên khoa thần kinh giàu kinh nghiệm, giỏi nghề để đảm bảo điều trị đúng phác đồ.

Trong suốt thời gian điều trị, bệnh nhân thường được khuyên sử dụng các thực phẩm như: tỏi, trà xanh, các loại rau có màu xanh sẫm (rau cải xanh, rau diếp), ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt (hạnh nhân, óc chó, hạt chia). Cháo hành, cháo tía tô nóng với lòng đỏ trứng gà cũng rất tốt cho bệnh nhân méo miệng. Bên cạnh đó, bệnh nhân nên hạn chế/tốt nhất không nên nạp vào cơ thể: chất béo, các loại nước chứa ga, cồn, thịt bò, tôm, cua, cá, rau muống.

Còn đối với những trường hợp bị tai biến méo miệng do tai biến mạch máu não, u não hay đột quỵ thì sẽ được điều trị thông qua phác đồ điều trị chung của bệnh.

Cách phòng tránh tai biến méo miệng

Như đã nói ở trên, tai biến méo miệng thường xảy ra đột ngột, bất ngờ. Do vậy, việc phòng tránh tai biến này có vai trò hết sức quan trọng. Bạn có thể tham khảo cách phòng tránh dưới đây:

• Giữ ấm là điều đầu tiên mà bạn cần phải nhớ. Vào mùa đông giá lạnh, bạn nên thường xuyên giữ ấm cho căn phòng ngủ của mình, ngôi nhà của mình. Khi đi ra ngoài thì nhớ mặc ấm để tránh bị cảm lạnh, nhiễm lạnh dẫn đến tai biến méo miệng.
• Không nên uống bia rượu vào buổi khuya, ban đêm đặc biệt là vào mùa đông. Nhiều người nghĩ rằng uống rượu sẽ làm cơ thể ấm hơn. Điều này hoàn toàn đúng bởi vì men cồn làm ấm cơ thể chỉ có tác dụng làm ấm trong một thời gian ngắn mà thôi. Nhưng khi giã rượu, bạn sẽ bị lạnh. Hơn nữa, khi men cồn đi vào trong máu, vận chuyển đến khắp cơ thể đến não và các cơ quan khác làm cho mạch máu ở đó co lại hoặc giãn ra và làm cơ thể mất nhiệt nhanh chóng. Khi hơi ấm từ miệng, từ cơ thể (do tỏa nhiệt) thoát ra sẽ gặp lạnh, làm bạn dễ bị cảm lạnh, trúng gió nặng, dẫn đến tai biến méo miệng.
• Nâng cao sức đề kháng thường xuyên bằng cách chăm chỉ tập thể dục, ăn đủ chất. Vào mùa đông, nên bổ sung các loại gia vị có lợi cho cơ thể như: tỏi, hành, hạt tiêu,..với mức vừa phải. Bên cạnh đó, không nên tập thể dục quá sớm vào mùa đông (tầm 5 đến 6h sáng), đặc biệt là với người cao tuổi. Ngoài ra, không nên đi dạo, tập thể dục khi trời quá khuya, đây là thời điểm mà bạn rất dễ bị nhiễm gió độc dẫn tới méo miệng.

• Thường xuyên luyện tập các cơ ở trên khuôn mặt: môi, miệng, chán,..Bạn có thể tập bất cứ khi nào.
• Không nên tắm quá khuya, đặc biệt là đối với trẻ em, người già, phụ nữ có thai, người có sức khỏe không tốt. Trong khi tắm thì nên tắm ở phòng kín, không có gió lùa, tắm nước ấm vào mùa đông và không tắm quá lâu (tối đa là 30 phút).
• Khi ra ngoài cần đeo khẩu trang bảo vệ, để tránh các bệnh do siêu vi khuẩn gây ra.
• Trước khi đi ngủ, nên ngâm chân trong nước muối ấm để bảo vệ đôi chân khỏi cước, nhiễm phong hàn. Bởi vì đôi chân bị tổn thương có thể làm ảnh hưởng xấu đến mọi cơ quan trong cơ thể, trong đó có khuôn mặt, miệng.
• Hạn chế mặc quần áo ướt, giày dép ướt,.. Cần thay quần áo, giày dép ngay nếu rơi vào tình trạng này.

Xem thêm:

• Cách phòng ngừa tai biến mạch máu não đối với người bị tăng huyết áp
• Châm cứu - phương pháp tối ưu nhất trong phục hồi di chứng liệt sau tai biến
• Khám tai biến mạch máu não ở bệnh viện nào thì tốt?