Khói thuốc và chất kích thích có ảnh hưởng đến bệnh viêm xoang hay không?

Bệnh viêm xoang là căn bệnh thường gặp mỗi khi thời tiết chuyển mùa ở nhiều người với nhiều biến chứng khôn lường. Đâu là nguyên nhân gây ra viêm xoang? Liệu khói thuốc và chất kích thích có ảnh hưởng đến bệnh viêm xoang hay không?

Viêm xoang là tình trạng nhiễm trùng và viêm một hoặc nhiều xoang do xoang bị tắc nghẽn. Bệnh xảy ra bất ngờ và chỉ kéo dài trong thời gian ngắn (khoảng 4 tuần) gọi là viêm xoang cấp tính. Nếu thời gian kéo dài khoảng hơn 3 tháng và lặp đi lặp lại gọi là viêm xoang mạn tính.

Bệnh viêm xoang có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, tuy nhiên dưới đây là một số thủ phạm thường gặp:

• Vi khuẩn, nấm: Do các vi khuẩn, nấm phát triển trong các xoang gây nên tình trạng viêm nhiễm, ứ đọng chất nhầy, cản trở luồng không khí lưu thông
• Cơ địa dị ứng: Những người có thể trạng đặc biệt dễ bị dị ứng với một số chất, đó có thể là hóa chất, thức ăn, lông chó mèo, phấn hoa... dẫn đến niêm mạc mũi bị phù nề, bít các lỗ xoang và cuối cùng nặng hơn là nhiễm trùng.
• Sức đề kháng kém: Cơ thể suy nhược, niêm mạc đường hô hấp suy yếu, hệ thần kinh rối loạn làm cho cơ thể không đủ sức tấn công lại vi khuẩn cũng là nguyên nhân chính gây nên bệnh viêm xoang.
• Bệnh lý đường hô hấp: Do tuyến nhầy niêm mạc xoang hoạt động quá mức, hệ thống lông chuyển các chất nhầy trong xoang ra ngoài hoạt động kém, tiền sử bị viêm mũi dị ứng, ...
• Nguyên nhân khác: Bệnh viêm xoang là hậu quả của sâu răng, nhiễm trùng hàm trên, chấn thương...

• Đau, nhức đầu: Đây là triệu chứng điển hình của bệnh viêm xoang trán. Người bệnh đau nhức ở giữa 2 lông mày, đau một bên ở phía trên ổ mắt, cơn đau có xu hướng tăng dần và đau đỉnh điểm giữa trưa. Trong cơn đau, bệnh nhân có thể chảy nước mắt, nước mũi và chảy mủ...
• Chảy dịch mũi: Dịch thường đặc, có màu vàng, nâu hoặc xanh, có mùi tanh hoặc hôi.
• Chóng mặt, mệt mỏi, suy nhược cơ thể.

Các nghiên cứu đã tìm ra rằng những người tiếp xúc với khói có nguy cơ bị viêm xoang cao hơn người bình thường.

Các bác sĩ tai mũi họng đã phát hiện ra rằng sự tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động, đặc biệt là trong môi trường sống khi còn nhỏ sẽ dễ bị bệnh viêm xoang mãn sau này. Thực tế cho thấy hút thuốc thụ động là nguyên nhân đứng đằng sau 40% trường hợp bị viêm xoang mãn tính.

Kết quả 1 nghiên cứu ở 700 người, trong đó có một nửa bị viêm xoang mãn tính cho thấy: 9% nhóm khỏe mạnh và 13% người bị viêm xoang tiếp xúc với khói thuốc ở công sở; 84% ở nhóm khỏe mạnh và 90% bệnh nhân tiếp xúc khói thuốc ở những nơi công cộng và 28% nhóm khỏe mạnh và 51% bệnh nhân tiếp xúc với khói thuốc trong các buổi lễ, tiệc.

Sau khi có thông tin về vị trí xã hội - kinh tế, tình trạng ô nhiễm không khí, sự tiếp xúc với các hóa chất và các yếu tố có liên quan, Tammemagi và các cộng sự nhận thấy sự tiếp xúc ở nơi làm việc làm tăng gấp 3 nguy cơ viêm xoang mãn, trong khi sự tiếp xúc tại các buổi tiệc làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh viêm xoang. Trong khi sự tiếp xúc ở nhà và nơi công cộng đều làm tăng nguy cơ nhưng sự gia tăng này không rõ ràng.

Nghiên cứu bao gồm 306 người trưởng thành viêm xoang mãn tính (bị viêm xoang hoặc viêm mũi tối thiểu 12 tuần), có cả người từng hút và chưa bao giờ hút. Họ cung cấp thông tin về hành vi sức khỏe chung, tiền sử bệnh và phơi nhiễm và các tác nhân viêm xoang tiềm tàng chẳng hạn ô nhiễm không khí, dị ứng và hóa chất nghề nghiệp. Nghiên cứu viên sẽ yêu cầu người tham gia liệt kê những nơi mà họ hay hít khói thuốc thụ động như: nhà ở, nơi làm việc, nơi công cộng và các sự kiện xã hội như đám cưới, tiệc hoặc cỗ.

Trong số những người trưởng thành bị bệnh viêm xoang mãn tính, 90% cho biết họ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động ở nơi công cộng, là nơi hay xảy ra phơi nhiễm với khói thuốc nhất, quán bar và quán ăn đứng thứ hai. 50% số người cho biết họ phải tiếp xúc với khói thuốc tại những sự kiện xã hội. Trong khi hút thuốc thụ động liên quan đến nguy cơ viêm xoang mãn tính tăng gấp đôi, dù là địa điểm nào đi nữa, nguy cơ bị bệnh sẽ còn cao hơn nếu hút thuốc lá thụ động ở sự kiện xã hội và nơi làm việc. Nhà nước đang cố gắng kiểm soát việc hút thuốc nơi công cộng nhưng thật khó để quản lý ở sự kiện xã hội như đám cưới, cỗ tiệc.

Một giả thuyết là, cũng như các tác nhân ô nhiễm khác, khói thuốc khiến đường thở khó chịu và kích thích phản ứng viêm. Một lý do khác là khói thuốc thụ động làm tăng tính thấm của mô hô hấp, khiến chúng nhạy với vi khuẩn và chất độc hóa học trong khói thuốc hơn. Dù là lý do nào đi nữa, điều quan trọng là bạn nên tránh tác nhân kích thích, đặc biệt nếu bạn bị bệnh viêm xoang mãn tính hoặc có mũi, xoang nhạy cảm. Tránh khói thuốc là cách bảo vệ sức khỏe tốt nhất.

Để phòng ngừa bệnh viêm xoang, cách tốt nhất người bệnh nên phòng tránh và điều trị sớm khi bị cảm cúm. Các biện pháp phòng ngừa phổ biến như: Chích ngừa cúm mỗi năm, rửa tay thường xuyên, nhất sau khi tiếp xúc với người ốm.

• Bổ sung nhiều trái cây tươi, rau xanh và tránh căng thẳng mệt mỏi trong cuộc sống. Ngoài ra, bạn cần hạn chế tối đa thời gian tiếp xúc với môi trường ô nhiễm như :khói thuốc lá, bụi đường phố, khói xe, hóa chất, máy lạnh...
• Không để tình trạng nghẹt mũi kéo dài, điều trị kịp thời bằng những biện pháp thích hợp. Đặc biệt người bệnh tuyệt đối không tự ý sử dụng các loại thuốc xịt mũi, nhỏ mũi mà chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Sau khi đi bơi hay bị nghẹt mũi bạn nên vệ sinh mũi bằng cách dùng dung dịch nước muối sinh lý có bán tại hiệu thuốc.
• Xây dựng và thực hiện chế độ nghỉ ngơi, rèn luyện thân thể hợp lý để nâng cao thể lực, phòng chống cảm cúm. Khi sổ mũi kéo dài trên 3 ngày, nước mũi có màu vàng hoặc màu xanh thì nên đi khám bác sĩ chuyên khoa sớm để điều trị kịp thời.

Như vậy, để tránh căn bệnh viêm xoang bạn cần hạn chế tiếp xúc với khói thuốc và các chất kích thích, cũng như có biện pháp bảo vệ bản thân trong môi trường có khói thuốc.

Xem thêm:

• Bị viêm xoang không nên ăn gì?
• Các bài thuốc xịt mũi viêm xoang phổ biến hiện nay
• Chữa viêm xoang mũi bằng cây giao – bạn đã biết?