Khi trẻ bị sốt cao phải làm gì?

Thân nhiệt bình thường ở trẻ em dao động trong khoảng 37 – 37.5°C. Khi thân nhiệt của trẻ lên đến 38°C nghĩa là trẻ đang có sốt. Nhiệt độ từ 38 - 38.5°C, cơ thể trẻ có thể chịu đựng được nhưng khi trẻ bị sốt cao 39 - 40°C, sẽ gây mất nước và điện giải, rối loạn thần kinh dẫn đến co giật, thiếu oxy não, gây tổn thương tế bào thần kinh, thậm chí có thể hôn mê hoặc tử vong.

Sốt có thể là do dị ứng với thuốc, thức ăn, có thể do mọc răng hoặc sốt sau tiêm ngừa vắc xin... Tuy nhiên đây cũng có thể là triệu chứng của bệnh nhiễm khuẩn (nhiễm vi khuẩn, virus, ký sinh trùng...) hay gặp nhất là các bệnh ở cổ họng (viêm amidan, viêm họng), viêm phổi, viêm tai giữa, tiêu chảy... Sốt thường tự khỏi sau 2 đến 3 ngày nếu trẻ được chăm sóc đúng cách.

Cách xử lý đúng khi trẻ bị sốt cao tại nhà

• Cần đảm bảo cho trẻ nằm nghỉ ở nơi thoáng khí, mặc quần áo rộng, thoáng mát cho trẻ, đừng tập trung quá nhiều người vây quanh.
• Thường xuyên cặp nhiệt độ (cặp nhiệt kế ở dưới nách hoặc ở hậu môn) ít nhất 3 phút. Nhiệt độ thật của trẻ sẽ là số trên nhiệt kế thủy ngân cộng thêm 0.5 – 0.7 độ nếu đo ở nách.
• Bố mẹ nên cho trẻ ăn món dễ tiêu như: cháo, súp... và các loại trái cây giàu vitamin C (cam, quýt, bưởi..) hay trái cây mềm như: bơ, chuối, đu đủ, xoài...
• Cho trẻ uống thật nhiều nước: nước đun sôi để nguội, nước cam, chanh, nhưng tốt nhất là nước oresol. Trẻ còn bú mẹ thì cho bú nhiều hơn.
• Khi thân nhiệt của trẻ không quá 38°C: cởi bớt quần áo, mặc quần áo mỏng cho trẻ, không đắp chăn và theo dõi nhiệt độ của thường xuyên khoảng 1 giờ đo 1 lần.
• Khi thân nhiệt khoảng 38 – 38.5°C có thể hạ sốt bằng cách: cởi bỏ bớt quần áo, chườm mát, lau người cho trẻ.
• Dùng khăn bông mềm, sạch, nhúng vào chậu nước mát (35 – 36 độ C), sau đó vắt ráo rồi lau mình trẻ (nhất là các vị trí như nách, bẹn).
• Đặt một chiếc khăn mát lên trán trẻ, thay khăn thường xuyên mỗi 2 phút/lần khi khăn ấm lên. Lặp lại nhiều lần đến khi thân nhiệt hạ xuống khoảng 37.5°C.
• Khi thân nhiệt của trẻ từ 38.5°C trở lên: ngoài phương pháp chườm mát và lau người, cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo đúng liều lượng, cân nặng và khoảng cách giữa hai lần uống thuốc ghi trong hướng dẫn sử dụng (thông thường nên dùng paracetamol đơn chất, liều khoảng 10 – 15 mg/kg cân nặng của trẻ, các lần dùng thuốc nên cách nhau từ 4 - 6 giờ).
• Sau khi uống khoảng 30 phút thuốc sẽ có tác dụng hạ nhiệt độ từ 1 đến 1,5 độ C. Trẻ bị sốt cao trên 39 độ C, đặc biệt đối với trẻ đã có tiền sử sốt cao co giật hoặc trẻ không uống được có thể dùng viên đạn nhét hậu môn để nhanh chóng phát huy tác dụng hạ sốt.
• Trong trường hợp trẻ bị sốt cao co giật, bố mẹ cần hết sức bình tĩnh và bế trẻ đặt nằm nghiêng, tuyệt đối không được gập đầu trẻ vì như vậy trẻ không thở được. Để trẻ nằm yên, không động gì đến trẻ, không lay người, không vuốt ngực nếu thấy trẻ nghiến răng. Bố mẹ nên bình tĩnh để qua cơn thì cằm của trẻ sẽ mềm ra, khi đó hãy dùng một miếng vải sạch hoặc khăn tay chèn vào miệng đề phòng cơn co giật tiếp theo. Nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời.

Những lưu ý khi trẻ bị sốt cao

Một số trường hợp trẻ bị sốt phải nhập viện

• Trẻ nhỏ hơn 2 tháng tuổi bị sốt.
• Trẻ hay quấy khóc dữ dội kèm theo bứt rứt khi cử động hoặc trẻ sốt cao kèm ngủ li bì suốt, khó đánh thức.
• Cổ trẻ bị cứng, nổi phát ban đỏ trên da.
• Trẻ không nuốt được thức ăn, khó khăn khi thở và khó thở không giảm sau khi đã làm sạch mũi trẻ.
• Trẻ tiểu ra máu, than đau buốt hoặc khóc thét khi tiểu,
• Trẻ nôn ra máu hoặc có hiện tượng bị co giật.
• Thân nhiệt của trẻ trên 40.1 độ C.
• Trẻ bị sốt kéo dài trên 24 giờ hoặc trẻ đã hạ sốt sau 24 giờ rồi sốt tái phát trở lại.

Khi trẻ bị sốt cao, bố mẹ cần tránh

• Mặc quá nhiều quần áo hoặc đắp chăn dày.
• Tuyệt đối không được dùng nước đá để chườm mát cho trẻ, điều này chỉ khiến trẻ bị sốt cao hơn do co mạch ngoại vi
• Không xát chanh hay cạo gió cho trẻ
• Không sử dụng nhiều loại thuốc có cùng thành phần hạ sốt vì nguy cơ dẫn đến quá liều, gây ngộ độc và hoại tử gan.
• Không nên thoa dầu gió (hoặc tinh dầu) cho trẻ nhỏ trừ dầu khuynh diệp, bởi vì đa số các tinh dầu sẽ gây ức chế hô hấp của trẻ. Bố mẹ có thể nhỏ một vài giọt dầu khuynh diệp vào chậu nước lau mát người của trẻ.

Xem thêm:

• Trẻ sơ sinh sốt cao co giật nguy hiểm như thế nào?
• Cách xử lý khi trẻ bị sốt cao chân tay lạnh
• Phác đồ điều trị sốt cao co giật ở trẻ