Hội chứng tràn khí màng phổi là gì? Có nguy hiểm đến tính mạng hay không?

Ở người khỏe mạnh, hai lá phổi tiếp xúc với thành ngực khi hô hấp. Hội chứng tràn khí màng phổi hay còn gọi là xẹp phổi xảy ra khi không khí đi vào trong khoảng không gian giữa ngực và phổi, tức màng phổi, ngăn cản việc giãn nở của phổi. Nguyên nhân của hội chứng tràn khí màng phổi do đâu? Có nguy hiểm đến tính mạng hay không? Cùng HoiBenh tìm hiểu với bài viết dưới đây.

Tràn khí màng phổi có nguy hiểm không còn tùy thuộc vào phân loại và nguyên nhân gây bệnh mà bệnh nhân gặp phải.

Tràn khí màng phổi sơ cấp tự phát

Tràn khí màng phổi sơ cấp tự phát xảy ra khi người bệnh không có tiền sử mắc các bệnh về phổi. Nguyên nhân trực tiếp của hội chứng này hiện nay vẫn chưa được làm sáng tỏ. Tuy nhiên, một số người sẽ có khả năng mắc tràn khí màng phổi sơ cấp tự phát cao hơn như:

• Người hút thuốc
• Những người đàn ông cao lớn
• Những người có độ tuổi 15-34
• Người có người thân mắc hội chứng tràn khí màng phổi.

Hút thuốc được cho là nguyên nhân phổ biến nhất. Một bài báo cáo trên trang báo sức khỏe BMJ đã chỉ ra rằng những người đàn ông hút thuốc có nguy cơ mắc PSP cao gấp 22 lần người không hút, trong khi đó phụ nữ hút thuốc có nguy cơ mắc cao gấp 9 lần người bình thường. Nếu được chữa trị kịp thời, tràn khí màng phổi sơ cấp tự phát thường không gây tử vong.

Tràn khí màng phổi thứ cấp tự phát

Hội chứng này có thể được gây ra bởi rất nhiều các bệnh và rối loạn chức năng ở phổi. Hội chứng tràn khí màng phổi thứ cấp tự phát gây ra những vấn đề nghiêm trọng hơn hội chứng sơ cấp, và có làm tăng khả năng tử vong, bao gồm một số bệnh như:

• Tắc nghẽn phổi mãn tính (chronic obstructive pulmonary disease- COPD)
• Xơ nang (cystic fibrosis)
• Hen suyễn nặng (severe asthma)
• Viêm phổi do bị lao
• Bệnh sarcoid (sarcoidosis)- sự phát triển của các ổ viêm nhỏ trên khắp cơ thể
• Lạc nội mạc tử cung ở nhu mô phổi (thoracic endometriosis)
• Xơ phổi (pulmonary fibrosis)
• Ung thư phổi

Một số rối loạn mô liên kết cũng có thể gây tràn khí màng phổi thứ cấp tự phát như:

• Viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis)
• Viêm đa cơ (polymyositis), viêm da cơ, bì cơ (dermatomyositis)
• Viêm đốt sống dạng thấp (ankylosing spondylitis)
• Xơ cứng hệ thống (systemic sclerosis)
• Hội chứng Ehlers-Danlos.
• Hội chứng Marfan.

Trong một số điều kiện cụ thể, trẻ nhỏ cũng có khả năng mắc tràn khí màng phổi thứ cấp tự phát như:

• Dị tật bẩm sinh
• Hít phải dị vật
• Sởi
• Bệnh ấu trùng sán Echinococcosis.

Nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn nếu trong gia đình có người mắc tràn khí màng phổi thứ cấp tự phát

Trong trường hợp này, các bệnh nhân có thể tử vong nếu không được phát hiện kịp thời

Tràn khí màng phổi do chấn thương

Tràn khí màng phổi do chấn thương xảy ra phổ biến ở những người có nứt gãy ở xương sườn. Chỗ sắc nhọn của phần xương gãy sẽ đâm vào thành ngực và làm tổn thương mô phổi. Một số nguyên do khác đến từ tai nạn khi tập thể thao, tai nạn giao thông, vết thương do bị đâm.

Tràn khí màng phổi do chấn thương xảy ra ngay cả khi không có dấu hiệu của vết thương trên ngực như ở những người trải qua các vụ nổ.

Thợ lặn cần cảnh giác tràn khí màng phổi do chấn thương khi ở dưới nước. Khi thợ lặn hít vào từ bình nén, họ phải chịu sự chênh lệch áp suất giữa nước biển và khí nén. Lực từ những áp suất này có thể gây tổn thương phổi, làm tăng nguy cơ mắc tràn khí màng phổi.

Một số thủ tục thăm khám cũng có thể dẫn đến hội chứng tràn khí màng phổi như việc luồn ống dò vào trong tĩnh mạch ở ngực hoặc lấy mẫu mô từ phổi. Các bác sĩ sẽ thường theo dõi bệnh nhân sau những biện pháp này để nhận biết được các dấu hiệu và độ nguy hiểm của bệnh để chữa trị kịp thời.

Bất cứ phân loại nào của tràn khí màng phổi cũng đều có khả năng dẫn đến tràn khí màng phổi có valve. Đây là hội chứng xảy ra bởi một vết rò trong màng phổi hoạt động giống như chiếc valve một chiều.

Khi hít vào, không khí sẽ đi vào khoang màng phổi qua chỗ rò và bị giữ lại tại đó, không thể thoát ra ngoài khi bệnh nhân thở ra. Quá trình này làm tăng áp suất trong khoang màng phổi, gây nguy hiểm đến tính mạng và cần chữa trị ngay lập tức.

Các triệu chứng thường khó được nhận biết và dễ gây nhầm lẫn với các rối loạn khác như:

• Thở gấp
• Đau ngực, nghiêm trọng hơn khi đau tức chỉ một bên
• Đau nhói khi hít vào
• Da hoặc môi đổi màu xanh xao
• Tăng nhịp tim
• Thở dốc
• Đau đầu, chóng mặt
• Bất tỉnh, mất tỉnh táo

Một số ca bệnh gần như không thể hiện bất cứ dấu hiệu bên ngoài nào và chỉ được chẩn đoán nhờ chụp tràn khí màng phổi X-quang hoặc một số phương pháp scan khác.

Các biện pháp chẩn đoán với độ phức tạp khác nhau được áp dụng cho những dấu hiệu và nguyên nhân gây bệnh cụ thể.

• Với những trường hợp bệnh không cấp tính, bác sĩ sẽ thăm khám thể chất để tìm các dấu hiệu rối loạn như gõ lên ngực để kiểm tra các âm thanh bất thường hoặc nghe nhịp thở qua ống nghe. Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của người bệnh và các thành viên gia đình hay thói quen như hút thuốc của bệnh nhân.
• Do chẩn đoán hình ảnh là một phần quan trọng trong cả quá trình, bác sĩ sẽ chụp hình ảnh của ngực bằng phương pháp X-ray để tìm ra dấu hiệu xẹp phổi. Bệnh nhân được chụp khi hít sâu và nín thở. Độ nghiêm trọng của hội chứng tràn khí màng phổi được quyết định bởi độ lớn khoảng không gian giữa phổi và thành ngực.
• Phương pháp CT scan giúp thu được hình ảnh rõ nét hơn X-quang truyền thống. Bác sĩ thường chỉ định chụp CT khi bệnh nhân mắc tràn khí màng phổi do chấn thương và cần một hình ảnh chính xác của vết thương hoặc vết đâm.
• Siêu âm (Ultrasound) được dùng trong một số trường hợp cần xem xét nhanh kích cỡ và độ nghiêm trọng của tràn khí màng phổi, biện pháp này có thể đem lại kết quả nhạy hơn X-rays.
• Khi bệnh nhân mắc tràn khí màng phổi có valve, triệu chứng có thể trở nên rất rõ ràng và cần can thiệp y tế ngay tức thời để tránh gây tổn thương lâu dài thậm chí là tử vong.

Hầu hết các dạng tràn khí màng phổi đều yêu cầu những can thiệp y tế tại bệnh viện. Cách điều trị phổ biến thường là đưa một ống nhỏ vào giữa xương sườn và xương quai xanh để khí tích tụ trong phổi có thể được giải phóng, dần dần giúp giải nén cho phổi.

Bác sĩ cũng có thể kê những đơn thuốc giúp giảm đau, giải độc và ngăn ngừa viêm nhiễm. Một số bệnh nhân sẽ cần thêm oxy nếu dung tích phổi bị hạn chế. Mổ tràn khí màng phổi có thể được chỉ định nếu bệnh nhân tái phát nhiều lần.

Tràn khí màng phổi thứ cấp tự phát cần những biện pháp can thiệp y tế nhiều hơn do bản thân các căn bệnh ở phổi rất nguy hiểm. Những bệnh nhân mắc tràn khí màng phổi thứ cấp tự phát biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng hơn và dễ có nguy cơ mắc các biến chứng tràn khí màng phổi sau này. Một số ít các trường hợp, tràn khí màng phổi dưới sự giám sát thường xuyên của các bác sĩ có thể tự khỏi mà không cần chữa trị. Dù vậy, các chuyên gia y tế nhận định tràn khí màng phổi là hội chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng nếu không được cứu chữa kịp thời. Vì vậy khi nhận thấy mình có bất kỳ dấu hiệu nào bên trên, chúng ta cần thăm khám với bác sĩ sớm nhất có thể để giúp việc chữa trị và chăm sóc bệnh nhân tràn khí màng phổi được diễn ra nhanh chóng và hiệu quả nhất.

Xem thêm:

• Nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng của tràn khí màng phổi
• Tìm kiếm... Go to Wagtail admin interface Dấu hiệu và cách điều trị bệnh tràn khí màng phổi áp lực
• Tràn khí màng phổi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị