Dexamethasone: Thuốc tốt nhưng dùng không dễ

Dexamethasone là thuốc để điều trị rất nhiều bệnh như thấp khớp, rối loạn chức năng máu hoặc hormone, hệ miễn dịch, dị ứng. Tuy nhiên việc dùng thuốc này như thế nào tốt, hạn chế tác dụng phụ không phải ai cũng biết.

Các bác sĩ thường sử dụng Dexamethasone để điều trị một số bệnh sau:

• Điều trị viêm gan mãn tính, bị viêm cầu thận
• Trị viêm mũi dị ứng, hen suyễn, viêm xoang
• Điều trị viêm khớp, viêm đa khớp, thoái hóa khớp

• Điều trị dị ứng nặng, phản ứng sau khi truyền máu
• Bác sĩ phối hợp dexamethasone với một số thuốc khác để điều trị bệnh liên quan đến phù não.
• Trong phẫu thuật, Thuốc Dexamethasone được dùng để thay thế khi dự trữ glucocorticoid không đủ.
• Thời kỳ trước khi sinh, thai phụ mang thai giữa 24 và 34 tuần dùng thuốc để trưởng thành thai như cơ quan phổi, mạch máu não.
• Dùng Dexamethasone để điều trị màng não phế cầu
• Điều trị tại chỗ cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp, thoái hóa xương khớp, viêm quanh khớp.
• Dexamethasone thuộc nhóm thuốc corticosteroid (glucocorticoid), làm giảm ứng ứng phòng vệ tự nhiên của cơ thể, giảm sưng tấy, phản ứng dị ứng.
• Dùng để điều trị buồn nôn, nôn mửa với bệnh nhân hóa trị liệu trong ung thư

Đây là thuốc uống theo sự chỉ định của bác sĩ. Liều dùng cho từng nhóm đối tượng sẽ khác nhau:

Liều dùng dexamethasone cho người lớn

• Liều dùng bình thường với người lớn mắc bệnh hen suyễn - cấp tính: Dexamethasone thuốc uống, thuốc tiêm tĩnh mạch, thuốc tiêm bắp: 0,75 đến 9 mg. Chia ra nhiều liều mỗi ngày, thời gian dùng cách nhau từ 6-12h.
• Liều dùng bình thường cho người lớn mắc bệnh viêm thanh khí phế quản (còn gọi là bệnh Croup): Thuốc uống, thuốc tiêm tĩnh mạch, thuốc tiêm bắp với liều lượng 0,75 đến 9 mg/ ngày. Chia ra nhiều liều, thời gian dùng cách nhau từ 6-12h.
• Liều dùng bình thường cho người lớn nhằm kháng viêm: Thuốc uống, thuốc tiêm tĩnh mạch, thuốc tiêm bắp liều lượng từ 0,75 đến 9 mg/ ngày. Chia thuốc ra nhiều liều, thời gian dùng cách nhau từ 6 đến 12h.
• Liều dùng bình thường cho người lớn mắc bệnh phù não: Tiêm tĩnh mạch một lần dexamethasone 10mg, sau 6h tiếp theo tiêm bắp với liều lượng 4mg đến khi triệu chứng biến mất. Liều lượng thuốc có thể giảm sau 2-4 ngày, sau 5-7 ngày có thể ngưng điều trị.

Liều dùng thuốc dexamethasone cho trẻ em

Liều dùng bình thường với trẻ em mắc bệnh phù não

• Liều dùng khởi đầu: tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp từ 1 đến 2 mg/kg/ngày
• Liều duy trì: Từ 1 đến 1,5 mg/kg/ngày, chia thuốc ra nhiều liều, thời lượng uống mỗi liều cách nhau khoảng 4-6h trong 5 ngày . Chỉ nên sử dụng liều lượng tối đa 16 mg/ngày.

Liều dùng với trẻ để kháng viêm: Từ 0,08 đến 0,3 mg/kg/ngày hoặc 2,5 đến 5 mg/m2/ngày , chia thuốc thành nhiều lần, thời lượng uống mỗi liều cách nhau từ 6 đến 12 giờ.

• Thuốc uống dạng đậm đặc: 1 mg/mL (30 mL)
• Thuốc uống dạng cồn ngọt: 0,5 mg/5 mL (237 mL)
• Thuốc uống dạng dung dịch: 0,5 mg/5 mL (240 mL, 500 mL)
• Thuốc tiêm dạng dung dịch: 4 mg/mL ( 1mL, 5 mL, 30 mL); 10 mg/mL (1 mL, 10 mL);
• Thuốc uống dạng viên nén: dexamethasone 4 mg, 5mg, 0,5mg, 0,75mg, 1mg, 1,5mg, 2mg, 6mg.

• Thời gian và liều dùng thuốc phải theo chỉ dẫn của bác sĩ. Uống sau bữa ăn với một cốc nước đầy khoảng (240 mL).
• Nếu dùng thuốc 1 lần/ngày thì nên uống vào buổi sáng, trước 9h. Còn nếu uống nhiều liều thì nên để lịch nhắc nhở.
• Nên uống vào cùng thời điểm mỗi ngày.
• Giảm liều lượng hay ngưng thuốc phải hỏi ý kiến của bác sĩ

• Cần bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng dưới 250C, tránh ẩm, tránh ánh sáng. Không để thuốc ở trong phòng tắm, trong ngăn đá.
• Chỉ được pha loãng với natri clorid và glucose tiêm khi truyền tĩnh mạch thuốc, dịch truyền đã pha loãng chỉ dùng trong 24h.
• Mỗi dạng thuốc sẽ có cách bảo quản khác nhau, có ghi sẵn trên bao bì thuốc
• Để thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi

Khi dùng thuốc Dexamethasone bạn có thể gặp phải một số tác dụng phụ nghiêm trọng cần liên hệ bác sĩ ngay là:

• Giảm thị lực, sưng phù và tăng cân nhanh
• Phát ban, khó thở, sưng mặt, mỗi lưỡi và họng
• Trầm cảm nghiêm trọng, suy nghĩ hành vi thay đổi, co giật
• Đi tiểu ra máu, ho ra máu
• Viêm tuyến tụy với triệu chứng là đau bụng trên, buồn nôn, nôn mửa, tim đập nhanh
• Kali trong máu thấp với triệu chứng lú lẫn, nhịp tim bất thường, khá dữ dội, đi tiểu nhiều, yếu cơ
• Tăng huyết áp với biểu hiện đau đầu dữ dội, hoa mắt, ù tai, lo âu, nhịp tim bất thường, co giật

Ngoài ra còn một số tác dụng phụ ít nghiêm trọng hơn:

• Da nổi mụn, khô da, da mỏng hoặc có mảng bầm tím
• Vết thương lâu lành
• Vã mồ hôi nhiều
• Hiện tượng choáng váng, đau đầu

Tùy vào cơ địa từng người mà xuất hiện những tác dụng phụ khác nhau, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được giải đáp thắc mắc.

• Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn dị ứng với một số thuốc như dexamethasone, aspirin, tartrazine.
• Hãy báo với bác sĩ hoặc dược sĩ khi bạn đang dùng thuốc như thuốc chống đông máu warfarin (Coumadin), arthritis medications, aspirin, cyclosporine (Neoral, Sandimmune), digoxin (Lanoxin); loại thuốc lợi tiểu, ephedrine, estrogen (Premarin), ketoconazole (Nizoral), thuốc tránh thai đường uống, phenobarbital, phenytoin (Dilantin), rifampin (Rifadin), theophylline (Theo-Dur).
• Nếu bị bệnh gan, thận, đường ruột, tiểu đường, suy tuyến giáp, nhược cơ, co giật, viêm phổi, u xơ thì trước khi dùng dexamethasone nên báo bác sĩ.
• Nếu đang mang thai hoặc có ý định có thai, cho con bú thì tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc để họ cân nhắc về lợi ích và nguy cơ khi dùng thuốc.

Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc hoặc làm tăng ảnh hưởng của tác dụng phụ. Vì thế hãy kể cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang dùng gồm thuốc kê toa, không kê toa, vitamin, thực phẩm chức năng để bác sĩ tư vấn. Dexamethasone tương tác với những thuốc sau:

• Aspirin dùng liều cao
• Thuốc lợi tiểu
• Thuốc chống đông máu warfarin (Coumadin)
• Cyclosporine (Gengraf, Neoral, Sandimmune)
• Insulin hoặc thuốc trị tiểu đường ở dạng uống
• Ketoconazole (Nizoral)
• Rifampin (Rifadin, Rifater, Rifamate, Rimactane)
• Thuốc trị động kinh có thể kể đến là henytoin (Dilantin) hoặc phenobarbital (Luminal, Solfoton).

Tình trạng sức khỏe tốt – xấu của bạn cũng ảnh hưởng đến việc sử dụng và tác dụng thuốc. Cần báo cho bác sĩ ngay nếu bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe mắc bệnh sau:

• Bệnh đục thủy tinh thể
• Bệnh suy tim
• Tiểu đường;
• Nhiễm trùng mắt
• Bệnh tăng nhãn áp
• Tăng đường huyết;
• Tăng huyết áp
• Nhiễm trùng, khuẩn, virus và nấm
• Viêm loét dạ dày, tá tràng
• Lao phổi

Xem thêm:

• Uống thuốc có tên "dexa" gây mập nước phải làm sao?
• Bị đau xương khớp uống thuốc gì hiệu quả?