Các dấu hiệu dậy thì: Cơ thể trẻ biến đổi như thế nào?

Tuổi dậy thì là một giai đoạn trưởng thành đặc biệt của cơ thể, khi cơ thể bắt đầu phát triển nhanh và xuất hiện những dấu hiệu đặc biệt: Nữ phát triển ngực và bắt đầu có kinh nguyệt, còn nam vỡ giọng và hệ lông phát triển.

Nó được bắt đầu khi các tín hiệu hormon được phát ra từ não tới các cơ quan sinh dục: buồng trứng ở nữ và tinh hoàn ở nam. Để đáp ứng với các tín hiệu này, các tuyến sinh dục sản xuất hormone kích thích ham muốn, kích thích cơ thể tăng trưởng, biến đổi chức năng não, xương, cơ, máu, da, tóc, vú và các cơ quan sinh dục. Quá trình này thường mất vài năm cho tới khi cơ thể phát triển hoàn thiện về thể chất và chức năng.

Độ tuổi dậy thì trung bình của nữ là 11, còn của nam là 12. Tuy nhiên, việc dậy thì ở bất cứ giai đoạn nào ở độ tuổi từ 8 – 14 tuổi là hoàn toàn bình thường.

Các dấu hiệu dậy thì đầu tiên của nữ thường là sự phát triển của ngực.

• Việc búp chồi đôi khi rất mềm hoặc một bên vú bắt đầu phát triển vài tháng trước vú còn lại là điều bình thường.
• Lông mu cũng bắt đầu mọc. Một số bé gái ở tuổi dậy thì có thể nhận thấy có nhiều lông xuất hiện trên chân và cánh tay.

Các dấu hiệu dậy thì muộn ở nữ (sau năm đầu và trong vài năm tiếp theo):

• Ngực của các cô gái tiếp tục phát triển và trở nên đầy đặn hơn
• Khoảng 2 năm sau khi bắt đầu dậy thì, các bé gái thường có kinh nguyệt lần đầu tiên
• lông mu trở nên thô và xoăn
• Lông nách bắt đầu mọc - một số cô gái cũng có lông ở các bộ phận khác trên cơ thể, Chẳng hạn ria mép và điều này là hoàn toàn bình thường
• Cô gái bắt đầu đổ mồ hôi nhiều hơn
• Các cô gái thường bị mụn trứng cá – Một tình trạng của da xuất hiện các loại đốm khác nhau, bao gồm mụn đầu trắng, mụn đầu đen và các đốm đầy mủ gọi là mụn mủ
• Xuất hiện dịch tiết âm đạo màu trắng
• Các cô gái trải qua giai đoạn tăng trưởng - kể từ khi giai đoạn dậy thì của họ bắt đầu, các cô gái tăng từ 5 đến 7,5cm (2 đến 3 inch) hàng năm trong một đến hai năm tiếp theo, sau đó đạt được chiều cao trưởng thành của họ
• Hầu hết các cô gái tăng cân (đó là bình thường) khi hình dạng cơ thể của họ thay đổi - các cô gái phát triển nhiều mỡ cơ thể dọc theo cánh tay trên, đùi và lưng trên; hông của họ ngày càng tròn và vòng eo của họ ngày càng hẹp.

Sau khoảng 4 năm dậy thì ở nữ:

• Ngực đạt kích thước trưởng thành
• Lông mu đã lan đến đùi trong
• Bộ phận sinh dục nên được phát triển đầy đủ
• Chiều cao ngừng phát triển

Các dấu hiệu đầu tiên của quá trình dậy thì của nam thường là sự phát triển về kích thước của tinh hoàn cũng như bìu bắt đầu mỏng và đỏ hơn, lông mu bắt đầu xuất hiện ở gốc dương vật.

Các dấu hiệu dậy thì muộn ở nam (sau năm đầu và trong hai năm tiếp theo):

• Dương vật và tinh hoàn phát triển, bìu dần trở nên sẫm màu
• Lông mu trở nên dày và xoăn
• Lông nách bắt đầu mọc
• Con trai bắt đầu đổ mồ hôi nhiều hơn
• Ngực có thể sưng nhẹ tạm thời - điều này là hoàn toàn bình thường
• Xuất hiện tình trạng “mộng tinh” (xuất tinh không tự chủ khi ngủ)
• Giọng nói "vỡ" và trở nên sâu hơn vĩnh viễn - trong một thời gian, các bạn nam có thể thấy giọng nói của mình rất trầm trong một phút và rất cao tiếp theo
• Con trai thường bị mụn trứng cá - Một tình trạng của da xuất hiện các loại đốm khác nhau, bao gồm mụn đầu trắng, mụn đầu đen và các đốm đầy mủ gọi là mụn mủ
• Các cậu bé trải qua giai đoạn tăng trưởng và trở nên cao hơn trung bình từ 7 đến 8cm mỗi năm, cũng như cơ bắp phát triển hơn

Sau khoảng 4 năm dậy thì ở nam:

• Bộ phận sinh dục trông giống như lông của người trưởng thành và lông mu đã lan đến đùi trong
• Lông mặt bắt đầu mọc và con trai có thể bắt đầu cạo râu
• Chiều cao phát triển với tốc độ chậm hơn và ngừng phát triển hoàn toàn vào khoảng 16 tuổi (nhưng có thể tiếp tục có nhiều cơ bắp hơn)
• Hầu hết các bạn nam sẽ phát triển hoàn toàn trưởng thành vào năm 18 tuổi

Tuổi dậy thì có thể là một thời gian khó khăn đối với trẻ. Chúng sẽ phải đối mặt với những thay đổi trong cơ thể cũng như mụn trứng cá hoặc mùi cơ thể, khiến trẻ trở nên tự ti về bản thân. Tuổi dậy thì cũng có thể là một thời gian thú vị, khi trẻ phát triển những cảm xúc và tâm trạng mới. Tuy nhiên những tâm trạng và cảm xúc không ổn định có thể dẫn tới các hiệu ứng tâm lý và cảm xúc cho trẻ, như:

• Sự thay đổi tâm trạng không giải thích được
• Lòng tự trọng thấp
• Hiếu chiến
• Phiền muộn

Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển cả về thể chất và tâm lý của trẻ. Vì vậy, các bậc phụ huynh phải chú ý và quan tâm cũng như có một sự chuẩn bị thật tốt cho các bé để giúp trẻ có thể phát triển và trưởng thành một cách toàn diện nhất.

(Nguồn tin: NHS.uk)

Xem thêm:

• Dậy thì sớm ở trẻ: Những điều cần biết (tư vấn của PGS.TS, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Thị Hoàn - Trưởng phòng khám Nhi, Trung tâm Nhi, Bệnh viện Vinmec Times City)
• Sự khác nhau giữa dậy thì sớm và dậy thì muộn
• Nguyên nhân dậy thì sớm ở bé gái và cách điều chỉnh khoa học
• Nguyên nhân dậy thì sớm ở bé trai và cách điều chỉnh