Biểu hiện của bệnh sốt rét ở trẻ em theo từng độ tuổi

Sốt rét là một loại nhiễm trùng gây ra bởi ký sinh trùng sốt rét có tên khoa học là Plasmodium ký sinh trong muỗi. Khi ký sinh trùng Plasmodium vào máu, lây nhiễm phá hủy tế bào gan và tế bào hồng cầu, gây ra một loạt các triệu chứng và đôi khi gây tử vong cho người bệnh

Ký sinh trùng Plasmodium

Plasmodium là nguyên nhân chính gây ra bệnh sốt rét ở người. Có hàng trăm loại Plasmodium gây bệnh, nhưng chỉ có 4 loài gây bệnh sốt rét trên người. Đó là, P.vivax, P.falciparum P.malariae và P.ovale. Trong đó loại P.falciparum: Xuất hiện nhiều ở các vùng có kiểu khí hậu nhiệt đới (nóng ẩm và mưa nhiều). Đặc biệt là khu vực Đông Nam Á. Ở Việt Nam , tồn tại 3 loại là P. falciparum, P.vivax và P.malariae

Quá trình phát triển của ký sinh trùng sốt rét

Các thoa trùng (dạng sơ khai của ký sinh trùng) tập trung ở tuyến nước bọt của muỗi Anopheles và xâm nhập vào cơ thể người thông qua quá trình hút máu. Từ đó chúng tìm cách chuyển tới các tế bào gan của người bệnh thông qua việc lưu thông trong máu. Ở gan, chúng sinh sản vô tính trong tế bào gan và phá vỡ các tế bào gan, giải phóng ra các ký sinh trùng thế hệ mới và xâm nhập vào các tế bào hồng cầu. Chúng tiếp tục sinh sản vô tính trong các tế bào hồng cầu, phá vỡ hồng cầu dẫn tới hiện tượng sốt và các triệu chứng thường gặp của bệnh sốt rét. Ký sinh trùng tiếp tục xâm nhập vào tế bào hồng cầu mới để sinh sản.

Cơ chế lây truyền của bệnh st rét ở trẻ em

Sốt rét ở trẻ do nhiều nguyên nhân, nguyên nhân chính gây bệnh gây bệnh sốt rét ở trẻ là do bị muỗi mang ký sinh trùng đốt. Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác như truyền máu, nguyên nhân di truyền do người mẹ mang ký sinh trùng sốt rét ký sinh trùng từ người mẹ qua nhau thai truyền vào thai nhi cũng là một yếu tố nhưng rất hiếm gặp.

Biểu hiện của trẻ khi mắc bệnh sốt rét

Với các độ tuổi khác nhau thì biểu hiện của trẻ khi mắc sốt rét có những triệu chứng khác nhau nhất định. Các triệu chứng của trẻ khi mắc sốt rét được phân theo các nhóm tuổi sau:

Dưới 6 tháng tuổi

Ở độ tuổi này, máu của trẻ vẫn còn huyết sắc tố F (fetal hemoglobin) và còn thừa hưởng kháng nguyên nguyên từ hệ miễn dịch của mẹ ức chế sự sinh trưởng của ký sinh trùng Plasmodium. Trẻ dưới 6 tháng tuổi vẫn còn bú mẹ, do vậy cơ thể của trẻ còn thiếu pABA (para-amino benzoic acid) một hợp chất mà ký sinh trùng sốt rét dùng để tổng hợp nên acid Folic. Vì vậy, ở độ tuổi này trẻ ít bị mắc sốt rét và ít tử vong do sốt rét

Trên 6 tháng tuổi

Ở độ tuổi này trẻ dễ mắc sốt rét và có nguy cơ tử vong cao hơn người lớn. Tỷ lệ này cao nhất ở nhóm trẻ 4-5 tuổi. Biểu hiện của trẻ mắc sốt rét thường sốt cao, co giật, nôn mửa, tiêu chảy, chướng bụng. Tỉ lệ tử vong cao

Sốt rét thông thường

Triệu chứng điển hình của trẻ lớn khi mắc bệnh sốt rét thông thường như sau:

• Cơn sốt mở đầu thường sốt cao và kéo dài vài ngày liên tiếp.
• Cơn sốt sau thường trải qua 3 giai đoạn kèm theo các biểu hiện điển hình như sau:
• Rét run toàn thân: Toàn thân lạnh run, môi tím tái,...Giai đoạn này kéo dài khoảng 30-120 phút
• Sốt nóng: Cơ thể trẻ bắt đầu nóng dần lên, thân nhiệt tăng nhanh,...
• Vã mồ hôi: Thân nhiệt giảm nhanh chóng, cơ thể bắt đầu vã mồ hôi. Giai đoạn này bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn và có thể ngủ thiếp đi
• Cơn sốt có thể cách nhật hoặc liên tiếp tùy thuộc vào loại ký sinh trùng gây bệnh

Sốt rét ác tính (sốt rét biến chứng)

Tổn thương cơ bản là tắc các mao mạch, gây rối loạn vi tuần hoàn -> Giảm quá trình tuần hoàn máu -> thiếu oxy tổ chức -> gây tổn thương và suy thoái chức năng các tạng (đặc biệt là não). Với thể sốt rét ác tính, cần phải được phát hiện chữa trị kịp thời, nếu không tỉ lệ tử vong rất cao.

Biến chứng của sốt rét ở trẻ em

Khi mắc bệnh, cơ thể trẻ thường gầy gò, suy dinh dưỡng, thiếu máu (do ký sinh trùng phá vỡ các tế bào hồng cầu trong máu), xanh xao, mệt mỏi và gầy yếu

Phòng chống bệnh sốt rét ở trẻ em

Hiện nay vẫn chưa có vắc xin phòng tránh bệnh sốt rét. Vì vậy, các biện pháp tiêu diệt muỗi và phòng ngừa muỗi cắn vẫn là biện pháp được ưu tiên hàng đầu.

• Tiêu diệt muỗi để phòng chống sốt rét
• Luôn mắc màn khi trẻ ngủ

• Hạn chế cho trẻ đi tới các vùng có dịch sốt rét lưu hành
• Thường xuyên theo dõi nhiệt độ cho trẻ, nhất là khi trẻ có dấu hiệu sốt để sớm phát hiện bệnh và có biện pháp thăm khám điều trị thích hợp
• Thực hiện các biện pháp để tiêu diệt muỗi, ấu trùng của muỗi gây bệnh như: Dùng thuốc, hóa chất diệt muỗi. Dọn dẹp, vệ sinh môi trường,...Luôn đậy nắp với các đồ dùng chứa nước, loại bỏ các đồ vật có khả năng ứ đọng nước như mảnh sành, chai lọ vỡ
• Khi trẻ có triệu chứng của bệnh sốt rét, trẻ cần được đưa ngay tới cơ sở y tế để chẩn đoán, điều trị sớm, giảm khả năng tử vong và hạn chế khả năng lây lan của dịch bệnh.

Xem thêm:

• Những điều cần biết về bệnh sốt rét
• Sốt rét, biết càng sớm càng tốt
• Ngăn muỗi đốt và bảo vệ trẻ khỏi bệnh sốt rét