Bệnh viêm não Nhật Bản có lây không?

Viêm não Nhật Bản là bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng hay gặp nhất là trẻ em dưới 15 tuổi. Vậy bệnh viêm não Nhật Bản có lây không? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh này.

Viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm cấp tính lây truyền theo đường máu, do virus viêm não Nhật Bản B gây ra. Bệnh thường xuất hiện ở các vùng nông thôn ở Châu Á, trong đó có Việt Nam. Bệnh nặng diễn biến nhanh và có tỷ lệ tử vong cao. Triệu chứng thường thấy của viêm não Nhật Bản bao gồm: sốt cao, đau đầu, nôn, buồn nôn...

Mọi lứa tuổi đều có thể mắc căn bệnh này, nhưng chủ yếu là trẻ dưới 15 tuổi, đặc biệt nhóm nguy cơ cao nhất là trẻ từ 2 – 6 tuổi (chiếm 75% tổng số trẻ mắc). Bệnh viêm não Nhật Bản có thể xảy ra quanh năm nhưng mùa dịch thường bắt đầu vào các tháng mùa hè, nhất là vào các tháng 5, 6, 7.

Bệnh viêm não Nhật Bản không lây trực tiếp từ người bệnh sang người lành. Vì vậy ăn uống chung, sinh hoạt tiếp xúc gần gũi với người bệnh cũng không làm lây bệnh. Mà các nguồn lây bệnh viêm não Nhật Bản chủ yếu bao gồm:

• Các loài chim hoang dã và từ gia súc như lợn, ngựa...
• Đường lây chủ yếu là truyền sang người qua muỗi đốt. Muỗi hút máu động vật nhiễm virus (từ gia súc như lợn, ngựa...) rồi lại đốt và truyền bệnh cho người. Dù nhiễm virus nhưng lợn không bị bệnh mà đóng vai trò là kho chứa, duy trì virus trong thiên nhiên.
• Có nhiều loài muỗi có khả năng truyền bệnh, nhưng chủ yếu là 2 loài muỗi: Culex Tritaeniorhynchus và Culex vishnui, 2 loại muỗi này hoạt động mạnh vào lúc chập choạng tối và thường sống ở ruộng lúa nước.

Bệnh viêm não Nhật Bản thường diễn tiến theo các giai đoạn sau:

• Giai đoạn ủ bệnh: Thường sẽ kéo dài 5 - 14 ngày, trung bình là 1 tuần.
• Giai đoạn khởi phát: Bệnh khởi đầu với biểu hiện sốt và thường sốt rất cao từ 39 - 40 độ C. Bệnh thường xảy ra rất đột ngột, có trẻ đang khỏe mạnh bỗng dưng sốt cao, co giật, dẫn đến lờ đờ, hôn mê trong 1- 3 ngày. Diễn biến bệnh nặng lên rất nhanh. Lúc này, người bệnh còn có các biểu hiện kèm theo như rét run, đau đầu, mệt lả, buồn nôn. Trong 1 - 2 ngày đầu của bệnh, người bệnh đã xuất hiện chứng cứng gáy, tăng trương lực cơ, rối loạn sự vận động nhãn cầu, lú lẫn hoặc mất hết ý thức. Ở một số trẻ nhỏ tuổi hơn, ngoài sốt cao có thể kèm theo đi ngoài phân lỏng, đau bụng, nôn mửa.
• Giai đoạn toàn phát: Virus lúc này đã xâm nhập vào các tế bào não tuỷ làm huỷ hoại các tế bào thần kinh. Lúc này các triệu chứng ở các giai đoạn trên càng tăng dần. Chứng rối loạn thần kinh thực vật cũng tăng lên như đổ nhiều mồ hôi, da lúc đỏ, lúc tái, rối loạn nhịp thở và tăng tiết trong lòng khí quản, mạch thường nhanh và yếu. Giai đoạn này diễn ra ngắn hơn, kéo theo bệnh nhân nhanh chóng rơi vào hôn mê sâu với rối loạn các chức năng sống. Những bệnh nhân nào có khả năng vượt qua được thời kỳ này thì tiên lượng tốt hơn.
• Giai đoạn lui bệnh: Từ tuần thứ 2, bệnh nhân bắt đầu đỡ dần, nhiệt độ sốt cũng giảm. Khoảng từ ngày thứ 10 trở đi, nhiệt độ bệnh nhân trở về bình thường nếu không có bội nhiễm vi khuẩn khác. Bệnh nhân từ hôn mê dần dần tỉnh, các biểu hiện co cứng, nôn cũng giảm.

Sau giai đoạn lui bệnh, bệnh nhân có thể xuất hiện những biến chứng sớm như: Viêm phế quản, viêm phổi hoặc viêm phế quản, viêm bàng quang do thông tiểu hoặc đặt sonde dẫn lưu. Do nằm trên giường bệnh lâu ngày bệnh nhân có thể bị di chứng loét và viêm tắc tĩnh mạch, rối loạn dinh dưỡng.

Những di chứng sớm khác có thể gặp khác là bại hoặc liệt nửa người, mất ngôn ngữ, múa giật, múa vờn, rối loạn vận động, giảm trí nhớ nghiêm trọng, rối loạn tâm thần...

Từ cuối tuần thứ 2, sau khi lui bệnh trở đi là thời kỳ của những biến chứng và di chứng muộn, hay gặp nhất là tình trạng loét nhiễm trùng, rối loạn giao cảm, rối loạn chuyển hóa hoạt động kinh, nghe kém hoặc điếc, rối loạn tâm thần...

Có thể nói bệnh viêm não Nhật Bản được xem là bệnh lý nguy hiểm cho con người vì nếu không phát hiện sớm và chữa trị kịp thời khả năng dẫn đến tử vong là rất cao. Vì vậy việc nhập viện muộn hay sớm sẽ đóng vai trò rất lớn trong việc hạn chế tỷ lệ tử vong và tỷ lệ di chứng khi nhiễm bệnh.

Cách phòng bệnh duy nhất hiện nay là tiêm phòng vắc xin. Loại vắc xin ngừa viêm não Nhật Bản được tiến hành hoàn toàn miễn phí cho trẻ dưới 15 tuổi. Để phòng bệnh, người nhà nên cho trẻ cần tiêm vắc xin đủ 3 liều. Mũi 1 lúc 1 tuổi, mũi 2 cách mũi 1 từ 7 -14 ngày. Mũi 3 cách mũi 2 một năm. Việc tiêm đầy đủ cả 3 mũi có hiệu lực bảo vệ. Nếu chỉ tiêm đủ 2 mũi hiệu lực bảo vệ đạt trên 80%, tiêm đủ 3 mũi thì đạt 90 - 95% trong khoảng 3 năm. Do đó cứ 3 - 4 năm cần phải tiêm lại một lần cho đến khi trẻ em qua 15 tuổi.

Bên cạnh đó cần giữ vệ sinh diệt muỗi xung quanh môi trường sống là biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất.

Tóm lại, bệnh viêm não Nhật Bản được xếp vào một trong những bệnh nguy hiểm nếu không có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời. Hi vọng sau những chia sẻ từ bài viết trên đã giúp bạn có giải đáp cho bệnh viêm não nhật bản có lây không. Từ đó biết cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Xem thêm:

• Vắc xin viêm não Nhật Bản có những tác dụng phụ gì?
• Thời điểm nào nên tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản?
• Bệnh viêm não Nhật Bản có thể nhận biết sớm không?