Bệnh ung thư máu có di truyền không?

Ở có thể khỏe mạnh bình thường, tủy xương chịu trách nhiệm sản sinh biệt hóa các tế bào máu non thành trưởng thành và đưa vào hệ tuần hoàn để thực hiện chức năng của chúng. Trong máu tuần hoàn có 3 loại tế bào máu chính là: hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.

• Hồng cầu chịu trách nhiệm nuôi dưỡng, cung cấp trao đổi oxy với các hệ cơ quan trong cơ thể.
• Tiểu cầu chịu trách nhiệm trong vai trò đông máu.
• Bạch cầu có chức năng trong nhiệm vụ bảo vệ, tạo miễn dịch cho cơ thể.

Ung thư máu là bệnh lí xảy ra trong cơ thể do bất thường quá trình tạo máu. Các tế bào máu được tạo ra một cách bất thường về số lượng và chất lượng. Khi tủy xương tăng sinh một lượng tế bào bạch cầu non lớn, sẽ lấn át các tế bào hồng cầu và tiểu cầu. Điều này dẫn đến sự thiếu máu của cơ thể, các tế bào cơ quan không được nuôi dưỡng đầy đủ. Cơ thể sẽ cảm thấy mệt mỏi nhiều, da xanh tái, gầy sút cân, chán ăn.

Ung thư máu là quá trình tăng sinh bất thường của các dòng tế bào bạch cầu non, chúng không đảm nhiệm được chức năng của dòng tế bào bạch cầu, khiến hệ miễn dịch của cơ thể bị suy yếu. Điều này dẫn đến cơ thể dễ bị các tác nhân gây bệnh tấn công: virus, vi khuẩn, kí sinh trùng,... Một số bệnh nhân nhiễm trùng nặng có nguy cơ tử vong do sốc nhiễm khuẩn.

Yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư máu

Có nhiều nguyên nhân được cho là gây bệnh ung thư máu. Một số nguyên nhân được kể đến như:

Tiếp xúc với hóa chất độc hại

Những người làm trong môi trường độc hại, những công nhân làm việc tiếp xúc với các hóa chất công nghiệp, hóa chất tẩy rửa, chất phóng xạ, chất ion hóa, kim loại nặng, ... đều có tần suất mắc ung thư máu cao hơn người cùng tuổi. Điều này được giải thích do sự tiếp xúc với các hóa chất độc hại, chất phóng xạ làm ảnh hưởng đến hệ gen của cơ thể, gây những biến đổi bất thường trong cơ thể.

Do rối loạn di truyền

Một số bệnh nhân mắc các hội chứng như: hội chứng Down, hội chứng Noonan, suy giảm miễn dịch, hội chứng Li-fraumeni, ... có tần suất mắc bệnh ung thư máu cao hơn. Điều này được giải thích do sự ảnh hưởng của hệ gen cơ thể bị biến đổi bất thường trong các hội chứng này, làm cho tăng khả năng phát sinh bệnh ung thư máu.

Điều trị ung thư bằng hóa chất, xạ trị

Những bệnh nhân ung thư mắc các bệnh lí ung thư phải điều trị bằng hóa chất hoặc xạ trị có nguy cơ phát sinh thêm bệnh ung thư máu. Các hóa chất điều trị ung thư, các đợt xạ trị vừa là yếu tố để điều trị bệnh tại cơ quan đích, vừa gây tác dụng phụ không mong muốn là bệnh ung thư máu.

Dù vậy, các nhà khoa học đã nghiên cứu phát triển các loại hóa chất mới để hạn chế tác dụng không mong muốn. Liều dùng để điều trị bệnh cũng được đưa vào ngưỡng an toàn có thể chấp nhận được để đạt hiệu quả điều trị cao hơn.

Hút thuốc lá

Khói thuốc lá là một yếu tố độc hại với cơ thể. Người hút thuốc trực tiếp hoặc hút khói thuốc thụ động đều có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người không tiếp xúc với khói thuốc. Vì vậy tốt nhất nên không hút thuốc lá để bảo vệ sức khỏe bản thân và sức bảo vệ sức khỏe của mọi người xung quanh.

Tuổi tác

Tuổi càng cao , tần suất phát hiện bệnh càng tăng. Điều này được giải thích do tuổi càng cao, con người đã phải tiếp xúc với rất nhiều yếu tố độc hại từ môi trường trong quá trình sống. Nguy cơ bị ảnh hưởng tới hệ gen cao hơn nên khả năng mắc bệnh cũng cao hơn.

Những nguyên nhân kể trên cho thấy ung thư máu là bệnh liên quan nhiều đến yếu tố môi trường sống xung quanh. Những người phải thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại, chất phóng xạ,... thì tỉ lệ mắc ung thư máu cao. Những người già cũng có tỉ lệ mắc ung thư cao lên.

Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng chưa tìm thấy bằng chứng của việc bệnh ung thư máu di truyền qua các thế hệ. Việc các phát sinh bệnh xuất hiện chủ yếu liên quan nhiều đến yếu tố môi trường sống chứ không phải do gen di truyền.

Phòng tránh bệnh ung thư máu

Do bệnh ung thư máu chủ yếu phát sinh do yếu tố môi trường nên thực hiện lối sống khỏe mạnh, môi trường không khí sạch sẽ, không ô nhiễm... là những cách tốt nhất để phòng bệnh. Hiện tại chưa có bằng chứng về việc bệnh ung thư máu di truyền qua các thế hệ nên việc kiểm tra định kì, tầm soát phát hiện sớm bệnh là quan trọng.

• Không hút thuốc lá: vừa là để bảo vệ sức khỏe bản thân, vừa là để bảo vệ sức khỏe của mọi người xung quanh.
• Hạn chế tiếp xúc với các hóa chất độc hại, hóa chất tẩy rửa công nghiệp, hóa chất trừ sâu, ....
• Tránh phơi nhiễm với các chất phóng xạ, nếu công việc phải tiếp xúc thì cần có biện pháp bảo vệ hợp lí: sử dụng phòng ngăn, dùng áo giáp chì, ...
• Tập thể dục thể thao thường xuyên để nâng cao sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch.
• Chế độ sinh hoạt hợp lí, ăn uống lành mạnh..
• Khi có dấu hiệu mệt mỏi bất thường thì cần đi khám bệnh sớm.

Xem thêm:

• Nỗi sợ di truyền khi nhà có người bị ung thư máu
• Các triệu chứng ung thư máu điển hình
• Bạn biết gì về ung thư máu - bệnh ung thư duy nhất không có khối u?