Bệnh tự kỷ ở trẻ em và cách chữa

Hiện nay, ngày càng có nhiều bậc cha mẹ lo lắng, khổ sở vì con mắc chứng tự kỷ. Thế nhưng, không ít phụ huynh thừa nhận rằng họ thật sự cảm thấy hoang mang khi không biết nhiều kiến thức về bệnh tự kỷ ở trẻ em và cách chữa như thế nào là đúng nhất?

Bệnh tự kỷ ở trẻ em là sự rối loạn phức tạp của hệ thần kinh, gây ảnh hưởng đến hoạt động não bộ của trẻ. Không chỉ thể hiện khiếm khuyết về mặt quan hệ nhân sinh, bệnh tự kỷ còn khiến trẻ gặp nhiều khó khăn về giao tiếp, sở thích hạn chế, hành động lặp đi lặp lại,...

Theo thống kê của ngành giáo dục Hà Nội, tự kỷ là bệnh có tỷ lệ cao nhất ở trường học, trẻ em tự kỷ chiếm đến 30% số trẻ mắc các khuyết tật học đường. Nhưng con số này cũng chưa nói lên hết được thực trạng hiện tại vì còn rất nhiều trẻ mắc bệnh tự kỷ khi chưa đến tuổi đi học.

Trước khi đi tìm hiểu cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ em thì chúng ta nên biết những dấu hiệu nhận biết chứng tự kỷ ở trẻ là như thế nào?

Nhiều người chẩn đoán trẻ bị tự kỷ chỉ dựa vào một số triệu chứng như trẻ thích ngồi một mình, trẻ không thích tiếp xúc với người lạ hoặc trẻ 2 tuổi mà chưa biết nói. Tuy nhiên, đây chỉ là các dấu hiệu cơ bản trong rất nhiều triệu chứng của bệnh này. Nếu chỉ dựa vào những triệu chứng này một cách đơn lẻ thì rất dễ bị nhầm lẫn với các chứng bệnh khác như trầm cảm hoặc chậm nói đơn thuần.

Thực tế, dấu hiệu của tự kỷ rất đa dạng nhưng cha mẹ cần lưu tâm 3 nhóm dấu hiệu chính sau.

1. Nhóm dấu hiệu chỉ sự khiếm khuyết trong quan hệ xã hội

• Không phản ứng khi ba mẹ gọi dù đã được 1 tuổi
• Kém tiếp xúc bằng mắt, không nhìn thẳng vào mắt người đối diện khi nói chuyện
• Trẻ không thích được bồng bế, vuốt ve mà chỉ thích chơi một mình
• Không giao lưu với người khác, ngay cả với ba mẹ, người thân
• Không biết cách thể hiện sự quan tâm của mình với người khác.

2. Nhóm dấu hiệu chỉ các khiếm khuyết trong giao tiếp

40% số trẻ bị tự kỷ hoàn toàn không biết nói, 25 – 30% trẻ phát triển một số kỹ năng ngôn ngữ trong giai đoạn sơ sinh nhưng lại dần biến mất. Nhìn chung, trẻ bị tự kỷ sẽ có các triệu chứng sau:

• Chậm nói, không biết nói, biết gọi ba mẹ
• Giọng nói không có ngữ điệu
• Chỉ lặp đi lặp lại một cụm từ
• Sử dụng các đại từ nhân xưng một cách lộn xộn
• Không có các cử chỉ thông thường như chỉ, vẫy tay
• Nhại lại lời người khác một cách máy móc mà không hiểu ý nghĩa

3. Nhóm dấu hiệu bất thường về hành vi

• Có các hành vi lặp đi lặp lại như vỗ tay, lắc lư, nhảy hoặc xoay tròn
• Chỉ chơi vài trò chơi đơn điệu như xoay bánh xe, quăng ném đồ chơi...
• Có một số thói quen cứng nhắc như thích xem tivi, thích đọc một cuốn sách nào đó, ăn một món ăn...
• Chỉ quan tâm đến một chi tiết trên đồ vật
• Cực kỳ nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh
• Không biết chơi các trò chơi cần trí tưởng tượng như đóng vai hoặc đánh trận giả
• Có hành vi hung hăng với bản thân và cả người khác
• Thời gian tập trung chú ý ngắn

Nếu trẻ có các dấu hiệu thuộc cả 3 nhóm trên, tốt nhất bạn nên sớm đưa trẻ đến nơi chuyên khoa để khám và tìm ra cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ phù hợp.

Nguyên nhân của chứng tự kỷ

Hiện nay, y học vẫn chưa biết được chính xác nguyên nhân gây ra bệnh tự kỷ, tuy nhiên các nhà khoa học thấy rằng chứng tự kỷ này có liên quan đến gen di truyền và tác động của môi trường sống.

• Cơ chế di truyền đóng góp khoảng 90% khả năng gây bệnh tự kỷ phát triển ở trẻ em. Điều đó đồng nghĩa với việc nếu một đứa trẻ mắc chứng tự kỷ thì anh chị em trong gia đình cũng có khả năng mắc bệnh.
• Yếu tố môi trường rất đa dạng, chẳng hạn như tình trạng sức khỏe của người mẹ lúc mang thai, trẻ bị ngạt khi sinh hoặc sinh thiếu tháng, trẻ mắc bệnh trong thời gian còn ở trong bụng mẹ nên bị ảnh hưởng đến não.

Ngoài ra, tự kỷ còn có thể liên quan đến các chứng bệnh khác như hội chứng Down, loạn dưỡng cơ, bại não...

Ths.BS Thành Ngọc Minh – Trưởng khoa Tâm bệnh (Bệnh viện Nhi Trung ương), cho biết: “Nhiều ông bố bà mẹ, không chấp nhận khi cho rằng con mình mắc bệnh tự kỷ. Thậm chí, khi con 2 tuổi chưa nói được vẫn có tâm lý cố chờ đợi và dẫn chứng muôn vàn ví dụ về cháu A, cháu B ... 3,4 tuổi mới biết nói để ngụy biện. Như vậy, chính các bậc phụ huynh đã bỏ qua giai đoạn vàng để điều trị cho trẻ”.Bệnh tự kỷ nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ cải thiện được khả năng giao tiếp xã hội, sau này lớn lên có thể tự phục vụ một phần nào đó cho bản thân. Ngược lại nếu không điều trị sớm thì sẽ gây nên những ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống của bé sau này. Do đó, ngay khi nhận thấy những triệu chứng của bệnh tự kỷ ở con em mình, phụ huynh đừng chần chừ mà nên tìm ngay những cách khắc phục. Dưới đây là những cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ em mà bạn có thể áp dụng:

Cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ bằng phương pháp y sinh học

Sử dụng hóa dược

Hiện vẫn chưa có thuốc đặc trị để điều trị chứng tự kỷ ở trẻ em. Tuy nhiên, bác sĩ có thể cho trẻ dùng các loại thuốc để điều trị các triệu chứng liên quan đến tự kỷ như các vấn đề về rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, động kinh, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), hành vi hung hăng, tự hủy hoại...Tuy nhiên, những loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng. Do đó, bạn chỉ nên cho trẻ dùng khi được bác sĩ chỉ định. Trong thời gian điều trị bằng thuốc, bạn cần đưa trẻ đi kiểm tra sức khỏe thường xuyên để đánh giá xem thuốc có hiệu quả hay không hoặc có những tác động không mong muốn nào để có chỉ định ngừng thuốc hay tiếp tục...

Vật lý trị liệu

Cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ bằng phương pháp vật lý trị liệu là giúp hoạt hóa một số cơ quan không được hoạt động hoặc hoạt động kém ở trẻ tự kỷ. Phương pháp này sẽ giúp trẻ có thể thực hiện các vận động phức tạp như: vận động chéo của chân và tay, vận động cơ quan phát âm, các vận động tinh của đôi bàn tay... Ngoài ra, phương pháp này còn giúp loại bỏ một số hành vi đặc trưng của tự kỷ, thay vào đó là sự tăng cường các hành vi tích cực, phù hợp với hoàn cảnh và hoạt động xã hội.

Bấm huyệt

Ở các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam..., bấm huyệt là một trong những cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ em khá phổ biến. Mặc dù thời gian điều trị khá dài nhưng sau khi điều trị, nhiều phụ huynh thấy rằng trẻ có tiến bộ rõ ràng, trẻ có thể nói được một số từ và hợp tác với người lớn, trẻ chịu chơi với bạn bè. Đặc biệt, phương pháp này cũng đã được nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh là có hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị chứng tự kỷ.

Oxy cao áp

Cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ bằng phương pháp sử dụng oxy cao áp đang được nhiều nước phát triển trên thế giới như Mỹ, Anh, Brazil áp dụng... Khi điều trị, trẻ sẽ được đặt trong môi trường có oxy tinh khiết gần như 100% với áp suất cao. Từ đó, lượng oxy sẽ thấm qua da và hòa tan trong huyết tương. Điều này sẽ khiến lượng oxy trong máu tăng lên rất nhiều lần so với bình thường.Theo nghiên cứu, ở một số vùng não của trẻ tự kỷ, tốc độ tuần hoàn máu sẽ chậm hơn so với trẻ bình thường. Ngoài ra, trẻ tự kỷ còn có các biểu hiện như viêm thần kinh, viêm dạ dày ruột; tăng tác nhân oxy hóa, giảm khả năng vận chuyển oxy đến các bộ phận của cơ thể. Do đó, cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ bằng oxy cao áp sẽ giúp khắc phục tình trạng này bằng cách cung cấp nhiều oxy hơn cho não, tăng quá trình tạo các mạch máu mới, chống viêm và tăng lượng oxy đến các cơ quan.Như vậy, để khắc phục các khiếm khuyết ở trẻ tự kỷ, bạn cần cho trẻ tuân theo liệu trình điều trị 40 giờ trong khoảng 30 ngày.

Tế bào gốc

Thực tế, cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ bằng tế bào gốc đã cho thấy những hiệu quả trong việc điều trị ung thư máu nhưng với tự kỷ, phương pháp này vẫn còn đang trong giai đoạn nghiên cứu. Hiện tại, phương pháp tế bào gốc vẫn chưa được các nhà khoa học chứng minh là có tác dụng điều trị bệnh tự kỷ. Do đó, nếu có ý định thử điều trị bằng phương pháp này, bạn cần cân nhắc thật kỹ về tính an toàn và hiệu quả.

Cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ bằng liệu pháp tâm lý

Liệu pháp can thiệp tâm vận động

Liệu pháp can thiệp tâm vận động sẽ giúp trẻ tự kỷ có khả năng phối hợp các chức năng tâm lý tản mạn để hướng đến những hoạt động tâm lý có ý nghĩa cho chính bản thân và những người xung quanh. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp tăng khả năng hợp tác của trẻ.

Có rất nhiều phương pháp can thiệp cho trẻ tự kỷ nhưng phương pháp ABA (Ứng dụng phân tích hành vi) là biện pháp được quan tâm nhiều nhất trong trị liệu trẻ tự kỷ được đánh giá là một trong những biện pháp hữu hiệu hiện nay.

Đây là một cách tiếp cận khoa học nhằm hiểu rõ hành vi của trẻ. Các nguyên tắc trị liệu được ứng dụng cho những hành vi quan trọng mang tính xã hội. Cách chữa bệnh tự kỷ ở trẻ bằng liệu pháp can thiệp tâm vận động dựa trên các lý thuyết khoa học về hành vi, các cha mẹ có thể tham khảo để áp dụng bổ sung trong quá trình điều trị cho con.

Liệu pháp chỉnh âm và trị liệu ngôn ngữ

Âm ngữ trị liệu là một trong những phương pháp quan trọng để điều trị chứng tự kỷ. Các chuyên gia đánh giá rằng đây là một trong những cách tốt nhất giúp trẻ tự kỷ cải thiện giao tiếp và nâng cao chất lượng cuộc sống. Mục tiêu của phương pháp này là có thể giúp trẻ nói một cách lưu loát, biết cách giao tiếp với mọi người và hiểu những gì người khác nói. Nghiên cứu cho thấy những trẻ có sự cải thiện rõ rệt nhất là những trẻ được điều trị từ sớm.

Như vậy, những HoiBenh tổng hợp trên đây hy vọng đã giúp các bậc phụ huynh gạt bỏ những hoang mang khi không biết nhiều kiến thức về bệnh tự kỷ ở trẻ em và cách chữa như thế nào là đúng nhất. Không ai mong muốn mình bị tự kỷ cả, điều cần làm trước hết là các phụ huynh hãy luôn quan tâm con, cùng chia sẻ và cùng con vượt qua căn bệnh này.

Xem thêm:

• Bệnh tự kỷ có chữa được không?
• Bệnh tự kỷ và cách chữa trị theo quan điểm mới
• Những dấu hiệu phát hiện trẻ bị tự kỷ mẹ phải biết