Bệnh thủy đậu lây qua đường nào? Cách chăm sóc trẻ nhỏ khi bị thủy đậu

Bệnh thủy đậu hay còn được gọi là bệnh trái rạ đang có xu hướng lây lan cho nhiều đối tượng trong xã hội. Những người chưa được tiêm phòng thủy đậu nếu như tiếp xúc với người đang mắc bệnh thì khả năng bị nhiễm bệnh là rất cao. Vậy bệnh thủy đậu lây qua đường nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài dưới đây:

• Bệnh thủy đậu sẽ xuất hiện từ 10 - 14 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh, khởi phát bệnh thường đột ngột với các triệu chứng như nổi mụn nước, mụn nước nổi ở vùng đầu mặt, tay chân và thân, mụn nước xuất hiện rất nhanh trong vòng từ 12 - 24 giờ có thể nổi toàn thân. Mụn nước có kích thước khoảng l - 3 mm đường kính, chứa dịch trong, nhưng những trường hợp nặng mụn nước sẽ to hơn hoặc là khi nhiễm thêm vi trùng mụn nước sẽ có màu đục vì có chứa mủ.
• Bên cạnh mụn nước trẻ nhỏ thường kèm theo sốt nhẹ, biếng ăn nhưng ở người lớn hoặc trẻ lớn thường kèm đau đầu, đau cơ, sốt cao, nôn ói. Bệnh sẽ kéo dài từ khoảng 7 - 10 ngày nếu như không có biến chứng, các nốt rạ sẽ bong vảy, khô dần, thâm da nơi nổi mụn nước và không để lại sẹo, tuy nhiên nếu bị nhiễm thêm vi trùng mụn nước có thể sẽ để lại sẹo.
• Ban ngứa có thể là 1 dấu hiệu đầu tiên của cơn bệnh. Sốt nhẹ, mệt mỏi và nhức đầu là điều thông thường. Người bị nhiễm bệnh thủy đậu có thể bị từ chỉ vài mụn trái rạ cho đến hơn 500 mụn trên toàn thân thể

Thủy đậu là bệnh rất dễ lây truyền, nó do siêu vi Varicella Zoster Virus (VZV) gây ra. Mặc dù bệnh thường xảy ra đa số ở trẻ em, nhưng người lớn bị thủy đậu cũng không phải là hiếm gặp. Trong gia đình nếu người nào chưa từng bị thì nguy cơ lây nhiễm sẽ rất cao nếu tiếp xúc với người bệnh.

Bệnh thủy đậu lây qua các con đường sau đây:

• Lây qua tiếp xúc da

Trong lúc bệnh nhân nổi mụn nước trái rạ, da bắt đầu bị tổn thương, lở loét và bong tróc, virus bệnh ẩn bên trong nên mắt thường không nhìn thấy được. Chính vì vậy, khi lỡ chạm vào mụn thủy đậu thì nguy cơ lây bệnh thủy đậu rất cao. Ngay cả khi mụn thủy đậu bắt đầu có dấu hiệu khô mày và đóng vảy, các con virus vẫn còn tồn tại mà chưa chết hoàn toàn, khi gặp phải điều kiện thuận lợi, chúng sẽ lại tiếp tục phát triển và vẫn có khả năng lây lan, đặc biệt dễ lây cho trẻ nhỏ và những người có khả năng miễn dịch kém.

• Bệnh thủy đậu lây qua đường hô hấp hay không khí

Đây được coi là con đường lây bệnh phổ biến nhất. Khi người bệnh nói chuyện, và đặc biệt là khi ho, hắt hơi hoặc sổ mũi, virus từ cơ thể họ có cơ hội nhiễm ra bên ngoài không khí. Bằng hình thức giao tiếp thông thường, khi người bình thường không may tiếp xúc vào dịch mũi họng này thì sẽ rất dễ nhiễm bệnh. Vì vậy, nhằm phòng tránh bệnh thủy đậu lây lan cho người thân và bạn bè, người bệnh thủy đậu cần đeo khẩu trang và ăn uống cách li trong 1 thời gian cho đến khi hồi phục hẳn.

• Bệnh thủy đậu cũng có thể dễ lây từ mẹ sang con qua nhau thai trong thời kỳ mang thai.

Trong khoảng thời gian từ 5 - 7 ngày trước khi xuất hiện mụn nước, đây là lúc bệnh thủy đậu dễ lây lan nhất. Giai đoạn này, lượng virus trong cơ thể phát triển mạnh đồng thời người bệnh thủy đậu và những người xung quanh dễ nhầm tưởng thủy đậu với các triệu chứng cảm sốt khác mà không có cách chữa trị và bảo vệ hợp lý.

Sau khi nổi mụn nước khoảng 3 ngày, mụn thủy đậu sẽ bắt đầu có các dấu hiệu ngứa và rất dễ vỡ, đây là điều kiện phát triển rất thuận lợi của virus.

Sau khoảng thời gian dễ lây của bệnh thủy đậu thì khả năng lây bệnh sẽ dần giảm xuống ít nhiều, tuy nhiên không hẳn là hoàn toàn không lây bệnh. Dù cho các mụn nước của người bệnh đã khô và đóng vảy thì nguy cơ lây bệnh vẫn tồn tại. Vì sức khỏe của bản thân và của những người xung quanh, người bệnh thủy đậu cần được cách ly thêm 1 thời gian, cho đến khi khỏi bệnh hoàn toàn.

Thời gian để hết bệnh thủy đậu còn phụ thuộc hệ miễn dịch của từng người, không kể thời gian ủ bệnh, tính từ ngày phát hiện mụn đỏ, rồi toàn phát cho tới khi bệnh hết hẳn thường mất từ 7 - 10 ngày, nhưng có khi lên tới 14 ngày tùy thể trạng từng người.

• Nhiễm trùng nốt đậu dẫn tới lở loét da trẻ, nếu không được chữa trị tích cực và đúng cách có thể để lại sẹo vĩnh viễn trên da.
• Nhiễm trùng huyết làm suy sụp sức khỏe ở trẻ, nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn tới tử vong.
• Biến chứng viêm não, viêm màng não do thủy đậu tuy rất hiếm gặp nhưng thường để lại các dư chứng nặng nề như bại não, chậm phát triển tâm thần, động kinh, điếc ...gây ra gánh nặng bệnh tật cho người bệnh, gia đình và xã hội.
• Một số bệnh nhi có thể xuất hiện biến chứng bị viêm phổi nặng bởi vi rút thủy đậu.

Khả năng lây nhiễm ở trẻ có thể xảy ra từ 2 đến 4 ngày trước khi khởi phát triệu chứng, và kéo dài đến 7 ngày sau khi bệnh nhân đã nổi bóng nước, chính vì vậy khi trẻ mắc bệnh thủy đậu phải cho trẻ nghỉ học cho đến khi mụn nước đã khô mày, thường từ khoảng 10 ngày để trẻ được chăm sóc tốt và hạn chế sự lây lan cho những trẻ bình thường khác trong trường học và trong cộng đồng.

Chăm sóc trẻ tại nhà cần lưu ý nguyên tắc vệ sinh quan trọng sau đây:

• Vệ sinh phòng ở của bệnh nhân sạch sẽ hàng ngày bằng cách sử dụng dung dịch nước Javel hay dung dịch Cloramin B, đảm bảo phòng ở của trẻ luôn thông thoáng, sạch sẽ, và tránh gió lùa.
• Giữ vệ sinh tai mũi họng bằng cách cho trẻ nhỏ súc miệng bằng nước muối loãng hoặc là dung dịch axit boric 1%.
• Giữ vệ sinh da đúng cách nhằm bảo vệ da luôn khô, sạch để giúp hạn chế sự bội nhiễm vi khuẩn. Nên tắm rửa cho trẻ sạch sẽ mỗi ngày bằng xà bông sát khuẩn với nước ấm, mụn nước đã bị vỡ có thể sử dụng dung dịch xanh Methylen hay thuốc tím Milian 0,25%o để bôi trực tiếp trên da.
• Hạn chế việc gãi do ngứa bằng cách cắt gọn móng tay của trẻ hay cho trẻ nhỏ mang bao tay vải nhằm tránh tổn thương do gãi. Nếu cần thiết bác sĩ có thể cho trẻ dùng thuốc chống ngứa.
• Chú ý chế độ ăn giàu dinh dưỡng bằng những loại thức ăn mềm, ấm và lỏng dễ tiêu. Trẻ khó ăn có thể chia nhỏ bữa ăn giúp cho trẻ tiêu hóa dễ hơn trong thời gian bị bệnh. Cho trẻ uống nhiều nước ép trái cây chứa giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
• Chăm sóc tại nhà nên tuyệt đối tránh các thói quen dưới đây để hạn chế đến mức tối đa các biến chứng nguy hiểm của bệnh: ủ trẻ quá kỹ, kiêng tắm cho trẻ nhưng lại dùng gốc rạ hay các loại lá cây không rõ nguồn gốc tắm hoặc là đắp lên da của trẻ và châm chích các mụn nước để nhanh vỡ với suy nghĩ làm trẻ sẽ mau hết bệnh.

Như đã đề cập, bệnh thủy đậu không những có thể lây nhiễm mà còn có nguy cơ lây lan rất rộng. Chính vì vậy, nếu trong gia đình bạn có người bị thủy đậu thì các thành viên còn lại cần có các biện pháp phòng ngừa để ngăn chặn lây lan, đặc biệt là đối với những phụ nữ có thai và người hệ miễn dịch yếu, hay những người chưa từng bị thủy đậu.

Trong gia đình, nếu có người bị nhiễm bệnh, cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp sau đây:

• Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với người bị bệnh. Đặc biệt, cần duy trì sự hạn chế này cho tới sau khi các nốt ban lành hẳn, bởi vì sau khi nốt ban đóng vảy, sự lây truyền vẫn có thể sẽ diễn ra.
• Đối với người nhà trực tiếp chăm sóc người bị mắc thủy đậu cần đeo khẩu trang, bao tay y tế,... Ngay sau khi tiếp xúc với người bệnh cần rửa tay sạch bằng xà phòng diệt khuẩn.
• Phụ nữ mang thai tuyệt đối không tiếp xúc với người bệnh.
• Vệ sinh phòng bệnh bằng các dung dịch diệt khuẩn.
• Tiêm phòng thủy đậu cho trẻ em, người lớn và phụ nữ trước khi mang thai ít nhất là 3 tháng.

Xem thêm:

• Bệnh đậu mùa khác thủy đậu - liệu bạn đã biết chưa?
• Cách chăm sóc và phòng ngừa bệnh thủy đậu cho trẻ
• Những lưu ý về việc tiêm vắc xin phòng thủy đậu cho bé