Bệnh hen ở trẻ em có chữa khỏi được không?

Tỷ lệ mắc hen ngày càng tăng ở trẻ em và trẻ vị thành niên. Hen là một trong những nguyên nhân khiến trẻ phải đi khám và nhập viện, làm ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của trẻ. Bệnh hen ở trẻ em có chữa khỏi được không là câu hỏi được rất nhiều cha mẹ quan tâm. Hãy cùng tìm lời giải đáp trong bài viết sau đây.

Hen là tình trạng phế quản quá nhạy cảm với các tác nhân gây dị ứng và phản ứng rất mạnh với chúng bằng cách co lại và thu hẹp đường kính, do vậy gây tắc nghẽn đường hô hấp và khó thở. Tình trạng này có thể xảy ra lặp lại bất cứ khi nào đường hô hấp tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.

1. Triệu chứng

Cơn hen ở trẻ thường khá dễ chẩn đoán, với các biểu hiện như ho, thở khò khè, khó thở (thở nhanh, nông), co kéo lồng ngực, co kéo cơ vùng cổ, cánh mũi phập phồng... Trường hợp nặng có thể thấy tím tái, tím tái môi, tím đầu chi...

Tính chất của hen phế quản là biểu hiện tái đi tái lại nhiều lần, thường xuất hiện về đêm, khởi phát khi tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ, như thay đổi thời tiết, bụi, thức ăn, nhiễm khuẩn, các loại thuốc,...

Nhiều cơn hen ở trẻ không điển hình, chỉ có biểu hiện ho, ho tái đi tái lại, đặc biệt là chỉ xuất hiện vào ban đêm, trong khi ban ngày lại hoàn toàn bình thường.

Trẻ không có các biểu hiện khó thở hay khò khè. Trường hợp này các chuyên gia gọi là hen dạng ho, rất dễ bị bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm.

2. Nguyên nhân gây bệnh

• Bệnh hen được kích hoạt bởi các chất gây dị ứng. Các chất gây dị ứng có thể là phấn hoa, bụi, khói, bụi từ vật nuôi, con gián, nấm mốc, nước hoa, một số loại thuốc, hít phải khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, v.v...
• Nhiễm virus đường hô hấp cũng có thể gây bệnh hen.
• Một số trẻ bị bệnh hen khi tập luyện.
• Hen phát triển do nguyên nhân di truyền và môi trường. Trẻ có nguy cơ bị hen cao hơn nếu người thân trong gia đình bị bệnh hen hoặc bất cứ bệnh dị ứng nào khác ở da hoặc mũi. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa tất cả trẻ có bố mẹ bị bệnh hen sẽ bị bệnh hen. Chưa có xét nghiệm riêng để dự đoán trẻ có thể bị bệnh hay không.

Theo nghiên cứu, trong 4 đứa trẻ được ngưng điều trị thì có một em sẽ dứt được bệnh hen suốt đời, 2 em bị tái phát còn một em thì không thể ngưng điều trị được. Vì không thể chữa dứt được nên bệnh hen được xem là một bệnh mạn tính.

Hiện tại, hen được chữa trên cơ chế là đường thở bị viêm và điều trị viêm. Dù không thể chữa dứt điểm, nhưng bệnh hen nếu điều trị tốt, người bệnh vẫn sống một cuộc đời bình thường. Hen không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể kiểm soát được. Điều này có nghĩa số lượng và độ nặng của các cơn kịch phát có thể bị giảm.

Có 2 loại thuốc điều trị bệnh này: thuốc giảm bệnh và thuốc dự phòng. Các thuốc giảm bệnh là các thuốc giúp giãn đường hô hấp, giảm triệu chứng thở rít và khiến cho người bệnh thở dễ hơn. Những tác động chỉ kéo dài vài giờ và do vậy bệnh nhân cần chú ý thời gian.

Các thuốc giảm bệnh không có tác dụng kiểm soát cơn hen về lâu dài. Mặt khác, các thuốc dự phòng không có tác dụng ngắn hạn. Vai trò của nó là giảm kích thích đường hô hấp để chúng không kích hoạt các tác nhân gây dị ứng. Chúng cũng làm giảm thời gian của cơn hen và phòng ngừa các cơn hen trong tương lai. Các steroid thuộc loại thuốc này.

Bố mẹ nên ghi nhớ nguyên tắc là điều trị hen bằng cách ngừa cơn hen chứ không thể đợi lên cơn hen rồi mới cắt. Bệnh nhân sẽ có hai loại thuốc: thứ nhất là để ngừa cơn dùng hàng ngày và loại thuốc cắt cơn chỉ dùng khi bị lên cơn. Nếu được điều trị tốt thì bệnh nhân sẽ không lên cơn.

• Bố mẹ phải nhận biết sớm các dấu hiệu của cơn hen ở trẻ, như ho, khò khè, khó thở, co kéo lồng ngực...
• Trong trường hợp này, cần cho trẻ dùng thuốc cắt cơn tác dụng nhanh, nhưng chú ý phải tham khảo ý kiến bác sĩ. Các thuốc có thể dùng là Ventolin dạng xịt, hoặc khí dung Pulmicort và Ventolin.
• Song song với điều trị cắt cơn, có thể cho trẻ uống thêm thuốc chống dị ứng, thông dụng nhất là thuốc kháng histamin, hiện có nhiều loại tốt sử dụng cho trẻ em, như Loratadin, Desloratadin...
• Những trẻ có tiền sử lên con hen, cha mẹ nên phòng sẵn các loại thuốc xịt cắt cơn ở nhà, để phòng trường hợp trẻ lên cơn hen bất chợt.

Cần đưa trẻ đến bệnh viện cấp cứu ngay trong các trường hợp sau:

• Thuốc cắt cơn không có tác dụng hoặc tác dụng ngắn
• Trẻ vẫn còn khó thở, phải ngồi dậy để thở, co kéo cơ hô hấp, cánh mũi phập phồng
• Trẻ xuất hiện tím tái, tím môi, tím đầu chi, đây là dấu hiệu nguy kịch, cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay lập tức.
• Nếu trẻ có khó thở, suy hô hấp phải thở oxy qua mặt nạ thậm chí phải mở khí quản, thở máy.

Hen phế quản là bệnh liên quan đến yếu tố dị ứng, hiện không có thuốc điều trị đặc hiệu, bác biện pháp điều trị chỉ là điều trị cắt cơn, điều trị triệu chứng, điều trị bệnh liên quan.... Tuy nhiên, bệnh hen có thể kiểm soát tốt bằng bác biện pháp phòng ngừa, qua đó giúp trẻ phát triển, vui chơi bình thường. Các biện pháp phòng ngừa hen chủ yếu là:

• Không nuôi thú vật trong nhà như chó, mèo,...
• Không để trẻ tiếp xúc với khói thuốc, khói bụi, phấn hoa, phấn bướm...
• Hạn chế các loại xịt tạo mùi như nước hóa, xịt muỗi
• Đồ chơi của trẻ phải được rửa sạch
• Không nên cho trẻ chơi thú nhồi bông cũng như không cho động vật vào nơi trẻ ngủ.
• Vệ sinh nhà và môi trường xung quanh sạch sẽ
• Sử dụng các sản phẩm giúp tăng sức đề kháng, giúp tăng cường miễn dịch, tăng sức đề kháng ở trẻ.
• Trẻ có thể vẫn duy trì chế độ ăn uống bình thường. Tuy nhiên, cần hạn chế thức ăn vặt có chứa chất bảo quản nhân tạo.
• Trẻ cũng không bị hạn chế về các hoạt động. Trẻ có thể chơi bình thường và tham gia vào tất cả các hoạt động như chạy, đạp xe, bơi và chơi cùng các trẻ khác. Nếu trẻ bị hen do tập luyện, một số loại thuốc có thể được kê trước khi trẻ tập luyện.
• Nơi ngủ của trẻ: cần được dọn dẹp sạch sẽ, ngăn nắp, không nên trải thảm. Thường xuyên giặt khăn trải giường và chăn mền bằng nước nóng, phơi khô ngoài nắng.
• Dùng cửa sổ (đóng hay mở) để duy trì không khí sạch và trong lành.

Xem thêm:

• Tác hại của nước hoa với mẹ bầu
• Nên làm xét nghiệm gì nếu có dấu hiệu hen suyễn?
• Bệnh hen suyễn dấu hiệu nhận biết ra sao?